قلب پرعطوفت دکتر وهابّ ولی که عمری به یاد ایران و در آرزوی بهروزی و نیکبختی هموطنانش میطپید، در شامگاه 5 مهر ماه از حرکت باز ایستاد او بیگمان مورخی سترگ، نویسندهای بزرگ و مترجمی توانا و بالاتر از همه انسانی شریف و خلیق بود.
استاد ولی نمونه تلاشگری در عرصههای تحقیق و جستجوگری در تاریخ این مرز و بوم بود. عرصههای دشوار و بغرنج، زوایای ناکاویده و فراموش شده در تاریخ این سرزمین را پژوهش کرد. در کارنامه درخشان علمیاش بسیاری عرصهها را آزمود. روزگارانی در کسوت معلمی نسلهای مختلف دانشجویان را در دانشگاههای مشهد، شهیدبهشتی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و دیگر مراکز با دانستههای خود سیراب کرد، ایام بسیاری را در عرصه پژوهش به تألیف و تدوین کتابها و مقالات در موضوعات مختلف تاریخ صرف کرد. بخشی از وجه اهتمام خود را صرف برگرداندن امهات متون تاریخی از دیگر زبانها به فارسی نمود. دغدغه تربیت محققان جوان را در قالب راهنمایی ، مشاوره و داوری رسالهها، پایان نامههای کاشناسی ارشد و دکتری دانشگاههای مختلف پی می گرفت.
دكتر ولی از محققان كتب تاریخی و ادبی تركیه و منطقه قفقاز است كه آثاری چون ” ادیا جهان باستان گ (سه جلد) تاریخ عثمانی، نگاهی به روند نفوذ و گسترش زبان و ادب فارسی در تركیه، قفقاز و سیاست امپراتوری عثمانی و ده ها مقاله و تالیف دیگر را در كارنامه دارد.
رهاورد عمر: فصلنامه رشد آموزش تاریخ
در 22 اسفند سال 1317 در شهرستان مهاباد به دنیا آمدم. در همان اوان کودکی به سبب شغل پدر که بازرگان بود، همراه خانواده ناچار عازم تبریز شدم. تحصیلات دبستانی و دبیرستانی را در تبریز به پایان رساندم و در سال 1336 موفق به کسب مدرک دیپلم دبیرستان شدم. با اصرار خانواده که باید شغل پدر را ادامه دهم ناچار به ترک تحصیل به مدت پنج سال گشتم، ولی علاقهام به ادامه تحصیل سبب شد دست از شغل آزاد بشویم و در آزمون کنکور سال تحصیلی 42-1341 شرکت کنم که در نتیجه، در رشته تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز پذیرفته شدم و به ادامه تحصیل پرداختم. پس از دوره لیسانس که در سال 1344 پایان یافت (دوره کارشناسی در آن زمان سه سال بود). برای ادامه تحصیل در تهران، در آزمون کارشناسی ارشد دانشسرای عالی (دانشگاه تربیتمعلم) قبول شدم و این دوره را نیز در سال 1345 به پایان رساندم. در همان سال برای ادامه تحصیل عازم کشور ترکیه شدم و در رشته تاریخ دانشکده زبان، تاریخ و جغرافیای دانشگاه آنکارا دوره دکتری را شروع کردم و سرانجام در سال 1349 موفق به اخذ مدرک و درجه دکتری در تاریخ معاصر ایران شدم.
همزمان با چهار سال تحصیل در ترکیه در خانه فرهنگ ایران در آنکارا مشغول تدریس زبان فارسی و تاریخ ایران برای دانشجویان ترک رشته زبان فارسی و تاریخ نیز بودم. پس از بازگشت به ایران، به مشهد رفتم و از بهمنماه 1349 در رشته تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشغول تدریس گردیدم، اما پس از دو و نیم سال از طرف ساواک ممنوعالتدریس شدم. ناچار به تهران آمدم و پس از مرارتهای زیاد به عنوان کارشناس فرهنگی در وزارت علوم و آموزش عالی وقت به کار اداری و اجرایی پرداختم که تا سال 1358 ادامه داشت. در سال 58 ابتدا مدیرکل امور دانشجویان داخل سازمان امور دانشجویان کشور شدم و بعد از چند ماه بهعنوان مدیرکل دفتر وزارتی وزارت علوم و آموزش عالی منصوب گشتم و به کار اجرایی ادامه دادم. در طی این مدت البته به تحقیق و کار ترجمه و تألیف مقالات نیز میپرداختم. در سال 1360 از شغل مدیریت کل استعفا کردم و در پژوهشگاه علوم انسانی سابق به کار پژوهشگری مشغول شدم. بعد از تشکیل مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی فعلی) که از مجموع یازده مؤسسه، پژوهشکده و بنیاد شکل گرفته بود، به این مؤسسه انتقال یافتم. در مؤسسه مزبور که هنوز پژوهشکدههای جداگانه در آن شکل نگرفته بود، ابتدا سرپرست گروه علوم اجتماعی، و بعد از شکلگیری پژوهشکدهها و تبدیل مؤسسه به پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در پژوهشکده تاریخ مسئول پژوهش در تاریخ ایران بعد از اسلام شدم و بعد نیز مسئولیت تحقیق در تاریخ کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز را عهدهدار گردیدم.
ضمن ادامه کار پژوهشی در این پژوهشگاه به تدریس در دانشگاههای شهید بهشتی، الزهرا (س) و دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مقاطع سهگانه کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری ادامه دادم. در آذرماه 1380 بنا به تقاضای خود از پژوهشگاه بازنشسته شدم. البته تا امروز همچنان به کار تدریس و تحقیق، تألیف و ترجمه کتاب و مقاله ادامه دادهام.
آثار دکتر ولی
نویسنده: وهاب ولی زهرا ربانی
فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۲ شماره ۴۶ و ۴۷
نویسنده: اونور یلدْرمْ وهاب ولی
منبع: مجله تاریخ اسلام ۱۳۸۱ شماره ۹
نویسنده: وهاب ولی
منبع: فرهنگ اندیشه سال اول بهار ۱۳۸۰ شماره ۱
نویسنده: جی. ا. بویل مترجم: وهاب ولی
منبع: ایران شناخت تابستان ۱۳۷۵ شماره ۲
نویسنده: مکرمین خلیل ینانچ مترجم: وهاب ولی
منبع: فرهنگ پاییز ۱۳۷۵ شماره ۱۹
نویسنده: اسماعیل حقی اوزون چارشلی مترجم: وهاب ولی
منبع: تحقیقات تاریخی بهار ۱۳۷۲ شماره ۸
نویسنده: ا. پاکوبوفسکی مترجم: وهاب ولی
منبع: تحقیقات تاریخی پاییز و زمستان ۱۳۷۱ شماره ۶ و ۷
منبع: فرهنگ ۱۳۷۱ شماره ۱۲
نویسنده: آزرمیدخت مشایخ فریدنی وهاب ولی
نویسنده: آرنولد توین بی مترجم: وهاب ولی
منبع: آشنا سال اول آذر و دی ۱۳۷۰ شماره ۲
منبع: فرهنگ ۱۳۷۰ شماره ۹
نویسنده: جی کی فون گرون بام مترجم: وهاب ولی
منبع: فرهنگ پاییز ۱۳۶۹ شماره ۷
منبع: تحقیقات تاریخی بهار و تابستان ۱۳۶۹ شماره های ۴ و ۵
منبع: تحقیقات تاریخی تابستان ۱۳۶۸ شماره ۱
نویسنده: تکین داغ قندق اوغلی مترجم: وهاب ولی
منبع: تحقیقات تاریخی زمستان ۱۳۶۸ شماره ۳
نویسنده: فلیکس تایور مترجم: وهاب ولی
منبع: تحقیقات تاریخی پاییز ۱۳۶۸ شماره ۲
منبع: فرهنگ ۱۳۶۶ شماره ۱
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد سال هشتم زمستان ۱۳۵۱ شماره ۳۲
آرشیو پایان نامه ها
پایان نامه های مرتبط با استاد اعم از پایان نامه های راهنمایی شده و مشاوره شده توسط استاد
دانش آموخته سوده کاویانی کتولی
دپارتمان: تاریخ
استاد راهنما : وهاب ولی
مرتبه علمی : استاد
استاد مشاور :سید حسین فلاح زاده
مرتبه علمی : دانشیار
دانش آموخته معصومه مقدم
دپارتمان: مطالعات سیاسی
دانش آموخته محبوبه مجیدی تبار
دانش آموخته اکرم السادات حسینی
استاد مشاور :سید محمدعلی حسینی زاده
مرتبه علمی : استادیار
دانش آموخته آزاده دقیق مهابادی
دانش آموخته زهره ایرانی
دانش آموخته اکرم وفایی مسرور
دانش آموخته راضیه رحیمی
استاد مشاور :منصور میراحمدی چناروئیه
دانش آموخته معصومه اختیاری چاراویماقی
استاد مشاور :سید محمدرضا شریعتمدار
آرشیو مقاله ها
مقاله های نوشته شده توسط استاد
آرشیو کتاب ها
کتاب های نوشته شده توسط استاد