چکیده

پژوهش «پایگاه اجتماعی زن در خانواده» با عنایت به مقایسه رویکرد اسلام و فمینیسم، به بررسی و تحلیل جایگاهی که به لحاظ اجتماعی زنان در خانواده و به دنبال آن در جامعه اشغال می کنند می پردازد و با توصیفی از وضعیت گذشته و کنونی آنان و ظلم ها و ستم هایی که در طول تاریخ بر آنها روا شده، در صدد بررسی علل ظهور جنبش های جدید در زمینه دفاع از حقوق زنان میباشد، اینکه این جنبشهای نوظهور و فعالیتهای آنها در چه زمینههایی صورت گرفته و چه دستاوردها و پیامدهایی را برای زنان، خانواده و جامعه در پی داشته است. پژوهش حاضر با روش کیفی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی که حاصل مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری از منابع موجود بوده است، به مقایسه پایگاه اجتماعی زن در خانواده، از دو منظر اسلام و فمینیسم پرداخته است و به این نتیجه رسیده است که گرچه فمینیسم در خاستگاههای اولیه خود، بعضاً نظریهها و خواستههای قابل تأمل و قابل دفاعی داشته امّا به مرور زمان با ابزار انتقام از جنس مذکر با شیوههای ناکارآمد، تحقیر ویژگیها و خصوصیات طبیعی زنان، انکار تفاوتهای میان زن و مرد و در نظر گرفتن خانواده و نهاد ازدواج به عنوان عوامل بدبختی و ستم بر زنان در طول تاریخ، بیشتر تلاش خود را در جهت متزلزل ساختن بنیان های خانواده و نابودی کامل آن به کار بسته است. دین اسلام، با توجه به تفاوتها و خصوصیات زن و مرد به حمایت از نهاد خانواده پرداخته و با تبیین جایگاه والا و انسانی برای زن در نقشهای منحصر به فرد مادری و همسری، به تحکیم پایههای خانواده و به تبع آن جامعه می پردازد. اسلام، به عنوان مجموعهای پیوسته و سیستماتیک که تمامی اجزا و قوانین موجود در آن با یکدیگر پیوستگی دارد در نظر گرفته میشود. سیستمی که هر یک از اجزای آن در ارتباط منطقی با سایر اجزا قابل تحلیل و بررسی می باشد. بررسی و تحلیل هر یک از اجزاء در خلاء و بدون در نظر گرفتن ارتباط آن با سایر اجزا ممکن است به نتایجی متفاوت از تحلیل نقش آن در ارتباط با کل سیستم منجر شود. براساس نگرش سیستمی، تمامی اجزای یک سیستم برای رسیدن به هدفی واحد، عمل میکنند و از آنجا که بنا بر جهان بینی اسلام، انسان جزئی از یک نظام هماهنگ و حکیمانه است لذا تفاوتهای میان زن و مرد نیز که ناشی از این نظام هماهنگ است، نه تنها ستم آمیز نیست بلکه کاملاً حکیمانه است. بنابراین عناصر گوناگون در نظام حقوقی زن در اسلام مانند مهریه، نفقه، دیه، ارث و... که مورد انتقاد طرفداران حقوق زن میباشد، در درجه اول باید در نگرشی سیستمی در ارتباط با سایر اجزا تفسیر گردد و سپس در ارتباط با اهداف نظام خانواده، جامعه و غایت خلقت مورد بازبینی و بررسی و تحلیل قرار گیرد. واژگان کلیدی: فمینیسم، پایگاه اجتماعی، خانواده، اومانیسم، لیبرالیسم.

دانش آموخته

• نفیسه سادات کریمیان لنگری

استاد راهنما

• حسن خیری

  رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

استاد مشاور

• عبدالرسول هاجری

  مدرس حوزه و دانشگاه