چکیده

وجوه سیاسی حكمت متعالیه به حیث های متعددی می ‏تواند باشد از قبیل اندیشه سیاسی،فلسفه سیاسی ملاصدرا و اما حیثی كه در این رساله مد نظر بوده و پاسخ به پرسش های گلن تیندر از منظر ملاصدرا بوده است. تیندر در ذیل سه موضوع سؤالات خود را مطرح نموده است: 1- بیگانگی و یگانگی 2- نابرابری و برابری 3- قدرت البته موضوع دیگری را در پایان‏كتابش تحت عنوان سرشت و معنای تاریخ داشت كه ما به آن نپرداختیم. در ذیل موضوع اول پرسش نخستین تیندر 1- آیا انسانها ذاتاً از هم بیگانه ‏اند؟ 2- اگر انسانها ماهیتاً از هم بیگانه نیستند، تفرقه و تعارض میان آنان چگونه قابل توضیح است؟ 3- با كدام‏ قابلیت انسانی می‏ توان انسانها را یگانه كرد؟ 4- به هر حال، آیا انسانها برای غلبه بر تعارض و تفرقه‏ خویش به خداوند نیازمندند؟ 5- آیا ممكن است همه مردم در جامعه‏ ای واحد و جهانی متحدشوند؟ 6- آیا بدون اضمحلال طبقات می‏توان به یگانگی حقیقی رسید؟ ما در ذیل هر كدام از این‏پرسشها پاسخ‏هایی را طبق مبانی فلسفی ملاصدرا ارائه كرده‏ایم و اما پرسشهایی كه در ذیل‏نابرابری و برابری مطرح كرده است عبارتند از: 1- آیا انسانها ذاتاً نابرابرند؟ 2- اگر برخی از انسانها ذاتاً از دیگران برترند، چه كسی و با چه نشانه‏ هایی می‏تواند آنان را بشناسد؟ 3- اگر انسانها ذاتاًبرابرند، آیا تمام نابرابری‏ های متداول، از قبیل ثروت و منزلت اجتماعی، ناعادلانه است؟ 4- آیا امحای نابرابری‏های متداول بیگانگی لزوماً از میان خواهد رفت؟ و در ذیل پرسش های چهارگانه‏ واژه‏ های بكار برده شده در سؤالات را كالبد شكافی و تا آنجا كه ممكن بوده دیدگاه ‏های ملاصدرارا منعكس كرده‏ ایم. و موضوع آخر قدرت كه: 1- آیا میان انسانها نظمی دیگر، سوای آنچه با قدرت خلق و ابقا می‏ شود، می ‏تواند وجود داشته باشد؟ 2- آیا تصرف قدرت و استفاده از آن خوب است؟ 3- چرا باید اطاعت كنیم؟ پرسش هایی از این قبیل را پاسخ داده ‏ایم اما پرسش هایی در باب محدودیت و غایت قدرت را معطوف به مباحث گذشته كرده ‏ایم كه به خاطر طولانی شدن رساله از آوردن‏ پرسش ها و پاسخ خودداری نمودیم.

دانش آموخته

• بهرام دلیر

  دانش آموخته دانشگاه باقرالعلوم (ع) و استادیار گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

استاد راهنما

• علیرضا صدرا

  دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران

استاد مشاور

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی