چکیده

موضوع این رساله بررسی نقش زنان مسلمان در جنگهای صدر اسلام است. جهت بررسی این موضوع سؤال اصلی به این شکل طرح گردید: نقش زنان در جنگهای صدر اسلام تا آغاز امویان چه بوده است؟ جهت بررسی سؤال اصلی، فصولی چند در نظر گرفته شد. از آنجایی که بررسی موضوع رساله نیازمند نگاهی اجمالی به جایگاه و موقعیت زنان در جاهلیت، جایگاه و منزلت زن در اندیشه ی اسلامی می باشد، در آغاز به این مهم پرداخته، سپس نقش زنان مسلمان در جنگهای زمان پیامبر(ص)، در سه بخش اساسی رزمی، غیر رزمی و بعد از جنگ، مورد بررسی قرار گرفته است. حضور زنان در جنگهای عصر نبوی در زمینه هایی چون رزم، تهیه و آماده سازی آلات رزم، درمان مجروحان، آب رسانی، تهیه ی آذوقه، حمل مجروحان و شهدا، کمک نقدی، اطلاع رسانی، صبر وبردباری، هم دردی با پیامبر(ص) و ...، مورد بررسی قرار گرفته است. عصر ابوبکر شاهد نقش مثبت زنی چون آزاد در قتل اسود و نقش منفی زنی چون سجّاح در ادعای نبوت و جان بازی زنی چون ام عماره در قتل مسیلمه ی کذاب و ... است. نقش زنان مسلمان در بعد رزمی، سیاهی لشگر، درمان مجروحان و خاک سپاری شهدا، از مباحث مهم عصر عمر می باشد. عصر عثمان شاهد نقش زن عثمان در توصیه به مشورت با علی(ع)، سعی وی در پیش گیری از قتل عثمان و نقش عایشه در تحریک مردم بر قتل عثمان است. مهمترین مباحث عصر امیرالمؤمنین (ع)، نقش عایشه در جنگ افروزی، نقش ام سلمه در بازداشتن عایشه از جنگ، خطابه های آتشین زنانی چون ام الخیربارقیه، بکاره ی هلالیه و ...،شهادت و اسارت تنی چند از زنان شیعه است. در انتها نتیجه ای که گرفته شد، گویای حضور و نقش آفرینی همه جانبه بانوان مسلمان صدر اسلام در بسیاری از صحنه های جنگ و بعد از جنگ در سنین مختلف و در همه زمینه های مورد نیاز می باشد. واژه های کلیدی؛ اسلام- جاهلیت - زن- نقش - جنگ.

دانش آموخته

• بتول مدنی دهخوارقانی

استاد راهنما

• سید حسین فلاح زاده

  دانشیار گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• زهرا روح اللهی امیری

  عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام