چکیده

عاملیت های تکنولوژی امروزه همه ابعاد زندگی بشر را احاطه نموده است و هر روز نیز بر دامنه و گستره آن افزوده می شود. با بررسی میدانی ساده، به روشنی می توان دریافت که از میان کشورهای مختلف بیشترین سهم توسعه تکنولوژی ها،مربوط به کشورهای صنعتی است. لذا این سوال مطرح است که چه نیازهای های بنیادینی این کشورها را به توسعه تکنولوژی ها تا این سطح ترغیب نموده است؟ قدر مسلم آنچه در میان این کشورها، می توان بعنوان امری مشترک دریافت، ابتناءشان بر نظامات سرمایه داری است بنابراین باید اشتراکاتی میان رهاوردهای تکنولوژی و نیازها و اهداف نظام سرمایه داری باشد. برای درک این مهم ابتدا لازم است به سراغ ساختار و مشخصه های هویت بخش نظام سرمایه داری رفته و آن دسته از شاخص های متمایز آنرا نسبت به سایر نظامات بدست آورد که اولاً نشانگر هویت نظام سرمایه داری باشد. ثانیاً نزدیکترین و مستقیم ترین ارتباط و نیاز را به انواع عاملیت های تکنولوژی داشته باشد. از آنجا که تکنولوژی ها - بر خلاف علم که به چراهای تغییرات می پردازند- پاسخگوی چگونگی تغییرات جهان است، لذا می بایست شاخص های استخراجی به سطح عملیات نزدیک باشد تا مفاهیم انتزاعی از نظام مذکور. ماحصل تحقیق فوق در گام اول شناسایی هفت شاخص هویتی از نظام سرمایه داری است و در ادامه چهار ویژگی اجتناب ناپذیر تکنولوژی ها -که همچون معیاری پدیده های تکنولوژیک را از غیر آن باز می شناسد- معرفی می گردد و در نهایت نیز شش نیاز بنیادین بشر در تحقق شاخص های نظام سرمایه داری معرفی شده است که در حقیقت همان رهاوردهای تکنولوژی برای نظام و تبیین کننده علت و نقش نظام در توسعه عاملیت های تکنولوژی است.

دانش آموخته

استاد راهنما

• شمس الله مریجی

  ریاست دانشگاه و استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم (ع)