چکیده

صفحات تاریخ پر است از آثار نمادها و جلوه های آن‌ها، به طوری که همواره در تاریخ نقش آفرین و در ارتباطات و اجتماع مؤثر بوده‌اند. مفاهیم نمادها تا به امروز ذهن بشر را به چالش کشیده‌اند و تفسیر آن‌ها یکی از دغدغه های اندیشمندان بزرگ بوده است. چون که برای شناخت بشر و اقوام و فرهنگ‌ها ناگزیر از شناخت ابزارهایی از جمله نمادها هستند. نمادهای دینی که برآمده از منابع و آموزه های دینی هستند در قالب آموزه های دینی حرکت و موج آفرینی می کنند، این نمادها در همه صحنه ها و شئون اجتماعی، سیاسی، اعتقادی و حتی فردی حضوری نقش آفرین و تأثیرگذار دارند. آنچه برای ما اهمیت دارد توجه خاص حضرات معصومین (علیهم السلام) و بیان نظرات مبارک ایشان در این فرایند و در پی آن اهتمام مسلمانان به طور عام و شیعه به طور خاص به این نمادهای می‌باشد که احساس نیاز به بررسی موشکافانه در سیره معصومین (علیهم السلام) نسبت به نمادهای دینی و اسلامی را دو چندان می‌نماید. مهم‌ترین زاویه دید که از آن منظر می‌توان این موضوع را پیگیری نمود نقش ارتباطی این نمادها با بسیاری از آموزه های دینی از دیدگاه معصومین می‌باشد؛به تعبیری دیگر چهارچوب مفهومی این تحقیق مدل ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با دیگران طراحی و بررسی گردیده است لذا از روش کتابخانه ای و اسنادی برای این تحقیق استفاده شده است یافته های ما در این تحقیق فرهنگ سازی، معرفی علمی نمادهای دینی، باز طراحی نمادهای دینی، برجسته نمو.دن نقش و کارکرد آنها و تعریف به روز از کار کردها و نقش ارتباطی نمادهای دینی برای سطوح مختلف و اقشار گوناگون جامعه است. زمانی که نقش‌های ارتباطی نمادها در کنار هم بازخورد گیری می‌شود، آن وقت است که اهمیت خود را بیشتر نمایش می‌دهد. مفاهیم نمادینی چون حج و زیارت، مصادیق نمادینی مانند مسجد و حرم اهل بیت(علیهم السلام) و عناصر نمادینی مانند حجاب و عزاداری و در کنار همه این‌ها انگشتر که با حجم کوچک خود، توانسته نمادی مهم در دایره اعتقادی به حساب بیاید.

دانش آموخته

• غلامعباس موسوی

استاد راهنما

• کریم خان محمدی

  استاد گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• نعمت الله کرم اللهی

  دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام