چکیده

تطورات علم و نظریه های اجتماعی حقیقتی است که با اندک تأملی تصدیق می شود. مفهوم و معیار صدق به قدری مهم است که اندک تغییری در آن ها علم را زیر و زِبَر می کند. رئالیسم تنگ نظرانه، رئالیسم آشفته، ایدئالیسم و رئالیسم انتقادی «بسکار» مکاتب اجتماعی است که همه متأثر از عناصر صدق است. رویکرد جدلی علم در غرب موجب شده است مفهوم و معیار صدق در این مکاتب دچار چالش های جدّی باشد. تنها مکتبی که توان ارائه ی معرفت شناسی صحیح و جامع را دارد رئالیسم انتقادی حکمت صدرائی است. صدرا با ارائه ی تقریر صحیح از مفهوم و معیار صدق به بسیاری از نظریاتی دست یافت که قبلی ها به آن نرسیده بودند. تغییر در مبادی و علم اعلی امکان بلکه ضرورت علم جدید را نوید می هد؛ از این رو مفهوم و معیار صدق از منظر حکمت متعالیه زمینه ی تحوّل در علوم اجتماعی را باعث می شود. دلالت های آشکار و پنهان، سلبی و ایجابی معرفت شناسی حکمت متعالیه در علوم اجتماعی به قدری است که تنها مکتبی که وصف رئالیسم و انتقادی را حقیقتا دارد و همچنین توان توصیف و تبیین همه ی پدیده های خرد و کلان را دارد رئالیسم انتقادی حکمت متعالیه است. واژگان کلیدی: رئالیسم، حکمت متعالیه، انتقادی، علوم اجتماعی، دلالت.

دانش آموخته

• مهدی امامی

استاد راهنما

• حمید پارسانیا

  استاد حوزه و دانشگاه / عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی

استاد مشاور

• نصرالله آقاجانی

  عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام