چکیده

در این پژوهش نگارنده تلاش نمود تا به یك پرسش اساسی پاسخ دهد و آن پرسش این بود که: از دیدگاه قرآن چه نسبتی میان ایمان و امنیت برقرار است؟ در راستای پاسخ به این سؤال باتوجه به آیات قرآن این فرضیه مطرح شد كه ایمان از طریق تحقق ارزش ها در فرد و جامعه بویژه عدالت و نفی ظلم امنیت حقیقی را تأمین می كند. جهت آزمون فرضیه فوق، رساله ی حاضر را در یك مقدمه و پنج فصل سازماندهی نمودیم. در فصل اول به تبیین چارچوب انتخابی پرداختیم. چارچوبی كه در این رساله مورد استفاده قرار گرفته است؛ نظریه ی ادراكات اعتباری علامه طباطبایی می باشد. علامه در كتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم و تفسیرالمیزان به شرح این نظریه پرداخته است. علامه معتقد است كه ما دو نوع ادراكات اعتباری داریم. ادراكات اعتباری ثابت و عمومی قبل از اجتماع و ادراكات اعتباری متغیر بعد از اجتماع. در اعتباریات قبل از اجتماع علامه اصلی را به نام اصل استخدام مطرح می كند كه باعث تشكیل اجتماع مدنی و در واقع ادراكات اعتباری بعد از اجتماع می شود. نظریه ی استخدام می گوید: افراد برای تأمین نیازهای اساسی و فردی خویش محتاجند كه به همدیگر سود برسانند. این استخدام اجتماعی و این سودرسانی اگر یك طرفه باشد، عین ظلم و بی عدالتی است. اما اگر دو طرفه باشد عدالت حاكم است، حالا سؤال اینجاست كه چه كنیم كه این ادراكات اعتباری به انحراف نروند و یك طرفه نباشند و مسیر عدالت را طی كند ؟ پاسخ این رساله آن است كه در این مورد باید به یك قانون متوسل شد. از میان قوانین موجود، قانون و شریعت الهی چون سازگار با نیازها و سرشت بشر است می تواند بهترین گزینه باشد. خداوند برای هدایت انسان در مسیر درست و اجرای عدالت انبیاء را با قانون الهی فرستاده تا این رابطه ها را درست كنند. انبیاء با ارشاد و راهنمایی خود و ارائه احكام الهی برای مردم آنها را طوری هدایت می كنند كه دیگر ظلم و بی عدالتی در جامعه حضور نداشته باشد. و این عدالت منجر به امنیت همه جانبه می شود. پس ایمان به خدا و پیامبر و جانشینان او باعث می شود كه انسان پیرو احكام و نظام سیاسی خاصی شده و مردم و جامعه به سوی هدف خاصی در حركت باشند كه همانا سیر الی الله است. لذا قانون خدا باعث عدم انحراف مردم و اجتماع از مسیر عدالت می شود و در واقع استخدام را به صورت دو طرفه در اجتماع حاكم می نماید. با توجه به این نظریه این نكات را می توان بیان نمود: الف: انسان با توجه به نظریه ی ادراكات اعتباری ناگزیر به تشكیل اجتماع است. برای برآورده شدن نیازها از اصل استخدام استفاده می كند. ب: اگر استخدام به صورت یك طرفه باشد ظلم است و اگر به صورت متقابل و دو طرفه باشد عین عدالت است. برای اینكه استخدام یك طرفه نباشد قانون باید درجامعه حاكم گردد. ج: بهترین قانونی كه ضامن تأمین عدالت و امنیت درجامعه، كه در واقع خواست همه ی انسانها است، قانون الهی می باشد. پس خدا كه انسان را آفریده بهتر از هركسی از نیازهای او آگاه است پس قانونی هم كه برای او وضع نموده بهترین قانون است. د: برای تشریع قانون و اصلاح روابط میان انسانها با خود، رابطه خدا و دیگر مردم، پیامبران، ائمه و جانشینان آنها را تعیین كرد تا جامعه در مسیر درست خویش هدایت شود، و مردم از عدالت و امنیت بهره مند گردند. بنابراین بهترین ضمانت اجرای عدالت،‌ امنیت و ... ایمان به خداوند می باشد.

دانش آموخته

• صدیقه لک زایی

  بانویی از تبار علم و جهاد و شهادت عضو هیئت علمی دانشگاه زابل و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد زابل

استاد راهنما

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

استاد مشاور

• محمدتقی آل سید غفور

  عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی