در این پژوهش به بررسی علل و عوامل فروپاشی حاکمیت اسلام در اندلس پرداخته شده و با این سوال که چرا حاکمیت اسلام در اندلس سقوط کرد؟ و با این فرضیه که تشکیل حکومت های طایفه ای با دو شاخه جنگ های داخلی و هم پیمانی با دولتهای مسیحی و همچنین گرایش مسلمانان به فرهنگ پیرامونی موجب سقوط اندلس شد. و پژوهش مورد نظر در این راستا تدوین شده است. تئوری مورد استفاده ما نظریه ابن خلدون است که وی ظهور و سقوط دولت ها را مورد تحلیل قرار اده است. اما این پژوهش دارای سه بخش است. بخش اول به نقش حکومت های ملوک الطوایفی در سقوط اندلس می پردازد که شامل چهار فصل است فصل اول تشکیل ملوک الطوادف، فصل دوم رابطه ملوک الطوائف با مرابطین، فصل سوم رابطه ملوک الطوائف با موحدین و فصل چهارم دولت بنی نصر و سقوط اندلس را بررسی می کند. بخش دوم به جنگهای داخلی می پردازد شامل دو فصل است: فصل اول اختلاف دولت های مسلمان با یکدیگر، فصل دوم همپیماین برخی دولتهای مسلمان با مسیحیان. بخش سوم گرایش مسلمانان به فرهنگ پیرامونی را بررسی می کند. که دارای دو فصل است: فصل اول دوری از مفاهیم اسلامی و فصل دوم به رواج فساد و فحشا در بین مسلمانان اشاره می کند. در نهایت مبحث نتیجه گیری است. اما نتیجه ای که بدست آمد مهمترین عامل سقوط اندلس تفرقه و تشکیل حکومت ها کوچک و مستقل بود که همین عامل پیامدهایی داشت که در متن به آنها پرداخته شد.
دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران