چکیده

در گفتمان انقلاب اسلامی و اندیشه‌ی بنیان‌گذار و نظریه‌پردازان آن، بر حضور مردم در همه عرصه‌های انقلاب تأکید شده است. یکی از میدان‌های مهم انقلاب، عرصه‌ی سیاست خارجی و دیپلماسی می‌باشد. اما جایگاه و نقش مردم در این عرصه فاقد پژوهش‌های علمی و تحقیقات مستقل بوده و کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق عنوانِ «ظرفیت‌های دیپلماسی مردمی» مورد توجه قرار دارد. تحقیق بر اساس چارچوب دو فطرت است و فصول و بخش‌های آن طبق این چارچوب محک خورده و آنچه طبق فطرت مخموره و عقل متعالی باشد به عنوان مطلوبیت‌ها و فرصت‌ها مطرح و آنچه طبق فطرت محجوبه بوده و رئیس قوای آن عقل متعالی نیست به عنوان چالش و نامطلوب تلقی می‌شود. الگوی روشی تحقیق نیز بر مبنای بررسی علل اربعه است. از این منظر هر پدیده شامل چهار علت مادی، فاعلی، غایی و صوری است و در مطالعه دیپلماسی مردمی نیز این چهار علت مبنای بررسی قرار می‌گیرد. دستاورد اصلی این پایان‌نامه طرح عنوان «دیپلماسی مردمی» برای بار نخست و نیز تعریف و ارائه مختصات دقیق آن در مقایسه‌ی تفصیلی با دیپلماسی عمومی و سنتی است. در این تحقیق، منابع دیپلماسی مردمی در سه عرصه‌ی اندیشه اسلامی، گفتمان انقلاب و اقتضاءات معاصر واکاوی شده و مدعا آن است که دیپلماسی مردمی از این سه منظر دارای مبانی صریح و روشن و ضرورت‌بخش است و لذا این مفهوم به عنوان یک تکلیف مردمی و عمومی شناسایی می‌شود. همچنین جایگاه و شیوه‌ی اجرای دیپلماسی مردمی در قالب سطوح و مراحل تغییر و اصلاح جوامع، که از تحول درونی از راه بیدار کردن فطرت انسانی و معرفی اسلام راستین آغاز می‌شود و تا اصلاح بشریت پیش می‌رود بیان می‌شود. علاوه بر این، اهداف اصلی و فرعی دیپلماسی مردمی نیز بررسی و معرفی می‌شوند.

دانش آموخته

• محمد بهرامی

استاد راهنما

• محمد ستوده آرانی

  دانشیار گروه مطالعات سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام معاون آموزش و فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی