چکیده

پژوهش حاضر در صدد بررسی این مسأله است که ظرفیت الگودهی مدینه فاضله مهدوی برای توسعه یافتگی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران چگونه است؟ در این راستا فرض نمودیم که مدینه فاضله مهدوی در التزام به ابعاد متعدد سیاست گذاری های توسعه، مانند سیاست گذاری های فرهنگی، حقوقی، اقتصادی و صنعتی؛ و در تعیین و تبیین حدود و ثغور، اهداف و میزان اهمیت گزینه های توسعه سیاسی مانند مشروعیت، مشارکت، رقابت و نظارت سیاسی ظرفیت الگودهی برای جمهوری اسلامی ایران را دارد. نظریات مختلفی در مکاتب لیبرالیسم، سوسیالیسم و غیره در مورد توسعه سیاسی و شاخصه های آن مطرح شده است که از لحاظ طبقه بندی به نظریه های توسعه گرایی کلاسیک، نظریه های الگویی، نظریه های بازگشت به تاریخ، نظریه های معطوف به عوامل درونی، نظریه های معطوف به عوامل خارجی و... تقسیم می شوند. این نظریه ها یک نقص اصلی داشته و آن این که تمامی آن ها به دنیوی کردن فرهنگ و مذهب زدایی در امر توسعه سیاسی ملتزم می باشند؛ لذا نمی توانند الگوی کاملی برای توسعه سیاسی در جمهوری اسلامی ارائه دهند. برای بررسی این موضوع در مکتب اسلام که دارای اندیشه های سیاسی – اجتماعی است مبحث توسعه سیاسی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی انتخاب شد که طی آن به وجود ظرفیت الگودهی مدینه فاضله مهدوی در ابعاد مختلف سیاست گذاری های توسعه فرهنگی، حقوقی، صنعتی و اقتصادی؛ اهداف توسعه؛ ساختار کلی توسعه یافتگی سیاسی با محوریت ولایت فقیه برای توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران پی بردیم. مشروعیت سیاسی با منصوب بودن رهبری و نقش مردم در ولایت پذیری به توسعه سیاسی می انجامد. رهبری در نظام ایران به استناد الگوی مدینه فاضله مهدوی پیش از مردم، پس از مردم و همراه با مردم است. چیزی که در نظام های دموکراتیک و دیکتاتوری نیست. رضایت و مقبولیت مردمی با توسعه سیاست گذاری ها در جهت رشد فکر و اخلاق مردم، فرهنگ نیازسنجی و ترجیح نیازهای حقیقی بر کاذب و ... گسترش می یابد. با الگوی مدینه فاضله مهدوی مشارکت در تأیید رهبری و تعیین بخشی از کارگزاران و ... با حضور زنان و مردان به وقوع می پیوندد، اما هرگز مشارکتی با شکستن حریمی از قانون الهی همراه نمی باشد که اگر چنین شد مطرود است. به استناد مفاهیم قرآنی ذیل واژه های «سارعوا» و «سابقوا»، رقابت های فردی و گروهی در تمامی عرصه های مورد نظر اسلام از جمله حوزه های سیاسی – اجتماعی به شرطی که هدف آن نشر خیرات یا رسیدن به مغفرت الهی باشد و در نتیجه شگردها و لوازم آن تأیید شود در ظرفیت الگودهی مدینه فاضله مهدوی برای توسعه سیاسی جمهوری اسلامی ایران وجود دارد و در غیر این صورت رقابت سیاسی در مفهوم یسارعون فی الکفر یا إلی الکفر، منفی بوده و از آن نهی شده است. نظارت سیاسی در دو حوزه، جامعه از حکومت و نظارت حکومت بر جامعه با تأسی از الگوی مدینه فاضله مهدوی قوی، آنی و بهنگام می باشد و نیز مردم با نظارت بر یکدیگر در مواقع لازم مشمول احکام امر به معروف و نهی از منکر می باشند. کلمات کلیدی: توسعه سیاسی – ظرفیت – الگودهی - مدینه فاضله مهدوی – جمهوری اسلامی ایران.

دانش آموخته

• نرجس عبدیائی

استاد راهنما

• غلامرضا بهروزی لک

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی