پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که مبانی و اصول رهبری سیاسی امام علی (ع) در دوران خلافت ایشان چیست؟ که فرض ما این است که اصول و مبانی سازمان دهی و راهبرد سیاسی امام علی (ع) ولایت، علم و اجرا بوده است به تعبیر دیگر مدیریت و رهبری اساسی در نظر به نظام سیاسی امام، ولائی علمی و عملی محسوب می شود. مدیریت سیاسی در نظریه نظام امام علی (ع) امامت بوده است. ما از روش نظری و کاربردی استفاده کرده و ای پژوهش را در سه فصل و یک مقدمه و نتیجه آن ارائه دادیم. فصل اول در مورد آشنایی مختصر با مدیریت رایج و مدیریتی که مدنظر کشورهای به اصطلاح غربی است و ارائه یک چارچوب ذهنی و همچنین آشنایی با مکاتب مدیریتی که تا کنون ارائه شده است را در فصل دوم که مبنای نظری امام علی (ع) را با توجه به فرمانشنان به مالک اشتر و دیگر فرمایشات ایشان را در مورد شناخت و بررسی قرار داده و در فصل سوم با استفاده از تقسیم بندی و کارآمدی روز عملیه مدیریت امام علی (ع) توضیح دادهایم. در نتیجه بیان داشتیم با توجه به خلافت امام علی (ع) و شخصیت همه جانبه و مدیریت و رهبری متعادل و متعالی و شخصیت کامل ایشان از جمیع جهات که مظهر انسانیت الهی می باشد و دارای عصمت هستند و متصل به پیامبر که خود واسطه وحی الهی و خالق هستی هستند. قرآن را برای بشریت آوردند. امام می توانند یک الگوی کامل و جامع برای عالم بشریت تا آخرالزمان باشد که ما می توانیم آن را به روز درآورده و فرهنگ سازی کرد و در جامعه اسلامی و همینطور در سطح جامعه جهانی آنرا ارائه و گسترش دهیم که عملکرد صحیح رهبران و مدیران اسلامی بر مبنای دستورات و عملکردها و سیره ایشان می تواند کمک میزانی در نشر مدیریت صحیح اسلامی بر مبنای مذهب تشیع داشته باشد و بهترین الگو از هر جهت برای ما و جهانیان برای حل مشکلات عدیده کنونی همین الگوبرداری صحیح از امام علی (ع) می دانیم.
دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران
استاد تمام گروه علوم و اندیشه سیاسی و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی ، رئیس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی