چکیده

جهانی شدن با تحولات عظیمی که در عرصه های مختلف حیات اجتماعی بشر به همراه می آورد، دارای چنان گستره ای است که هیچ کس را یارای مقابله یا کناره گیری از آن نیست. و بنابراین، فرهنگ مهدوی نیز همانند هر فرهنگ دیگری ناگزیر از مواجهه ی با آن می باشد. نگارنده ی این سطور با طرح این پرسش کلیدی که؛ " تأثیرات جهانی شدن بر فرهنگ مهدوی چیست؟" سعی دارد تا به ترسیم وضعیت پیش روی فرهنگ مهدوی بپردازد. لذا با تعریف جهانی شدن به عنوان گسترش فضاهای فوق قلمرویی، در اولین گام به تبیین فرهنگ مهدوی و آن گاه، به بررسی وجوه مختلف جهانی شدن، و پیامدهای آن مبادرت می نماید و در نهایت امر با تطبیق پیامدهای جهانی شدن بر فرهنگ مهدوی، فرصت ها و چالش های پیش روی آن را بر می شمارد. بر این اساس جهانی شدن، خصوصاً در بعد فرهنگی، که تحولاتی همچون؛ چهل تکّه شدن هویت ها، و تضعیف فرهنگ و هویت های محلی، همگرایی فرهنگ های مختلف، ورود به عصر پسا تجددگرایی و... را به همراه می آورد از یک سو عناصر این فرهنگ و از سوی دیگر ویژگی ها و چشم انداز آن را تحت تأثیر خویش قرار می دهد. به این ترتیب، از آن جا که در شرایط کنونی، این جریان های مدرنیستی و پست مدرنیستی هستند که جهانی شدن را مدیریت و رهبری می نمایند. لذا گسترش دهنده ی باورها، ارزش ها، هنجارها و نماد هایی هستند که غالباً در تقابل با فرهنگ مهدویت بوده و بنابراین ویژگی هایی چون جهان شمولی، دینی بودن و آرمان شهری بودن آن و همچنین کارکردهای این فرهنگ را با چالش جدی روبه رو می گردانند.از سوی دیگر جهانی شدن با گسترش روابط فوق قلمرویی برای مثال امکان گفتگوی میان ادیان را فراهم می آورد و یا منجر به بالا رفتن آگاهی همه ی مردم جهان از ارزش ها و هنجارهای الهی – انسانی مهدوی و شرایط اسف بار جهان کنونی می گردد. از چنین وضعیتی می توان به عنوان یک فرصت مغتنم در جهت بسط ارزش های مشترکی همچون منجی گرایی، عدالت خواهی و... بهره برد. با این وصف به طور کلی؛ حاصل آن چه که در این مجموعه به دست می آید گویای این نکته است که؛ جهانی شدن از یک سو، چالش های فراوانی را پیشا روی فرهنگ مهدوی ایجاد می نماید که این چالش ها، محصول شرایط گذار و سوء مدیریت متولّیان کنونی جهانی شدن می باشند و از سوی دیگر، فرصت های زیادی را نیز در اختیار این فرهنگ قرار می دهد. لذا با یک مدیریت کارآمد در عرصه ی داخلی و تغییرات اصلاحی عمیق در سطح جهانی می توان با چالش ها و فرصت ها، به گونه ای کارشناسی شده و منطقی برخورد نمود.

دانش آموخته

• زینب متقی زاده

استاد راهنما

• غلامرضا بهروزی لک

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• محمد ستوده آرانی

  دانشیار گروه مطالعات سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام معاون آموزش و فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام