چکیده

تحقیق حاضر برای پاسخ دادن به این سوال است که حقیقت صفت ربوبیت الهی چیست و چه نقشی در تربیت انسانها دارد؟ تحت همین سوال پاسخ به سه پرسش ضروری به نظر می رسد: ۱.صفت ربوبیت خداوند متعال و ابعاد گوناگون آن چیست؟ ۲. نظام تربیتی، عناصرآن و مربی چیست و چه ارتباطی به دو نظام تکوین و تشریع دارند؟ ۳.ربط و نسبت بین صفت ربوبیت الهی وتربیت انسانها چیست؟ در بررسی ها معین گردید، ربوبیت نحوه ای از ایجاد است و با آن رب که مالک مدبر است، مملوک خویش را تدبیر می-کند. ربوبیت با توجه به ذات عالم مادی که دارای قوه بودن است به دو نحو در نظام آفرینش جلوه پیدا می کند و در یک دسته بندی ربوبیت بر حسب آنکه در نظام تکوین یا نظام تشریع باشد، به ربوبیت تکوینی و تشریعی تقسیم می شود. ربوبیت تکوینی به دو صورت اولیه و ثانویه و ربوبیت ثانویه به دو نحو پاداشی و کیفری است. از طرفی تربیت که از لوازم ربوبیت است، به معنی فراهم کردن زمینه بر اساس ربوبیت اولیه برای دریافت کمال از رب به واسطه ی ربوبیت ثانوی است. جایگاه عناصر نظام تربیتی یعنی مبانی و اهداف در نظام تکوین و اصول و روش ها در نظام تشریع است و مهمترین ویژگی های مربی علم، قدرت و محبت است و بر این اساس تنها اولیاء خدا توان تربیت کردن دارند؛ در بیان مبانی و اهداف نیز بایستی به تکون و تدبیر اولیه ی نفس انسان که جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا و دارای سیر تکاملی است، توجه شود و بر اساس آن تربیت صورت گیرد تا مربی بتواند نقش مناسب را ایفا کند، چنین تربیتی، از دو جانب با ربوبیت اولی و ثانوی احاطه شده است، یکی در تدبیر اولیه و دیگری پس از زمینه سازی مناسب است که در این حالت رب با ربوبیت ثانویه ی پاداشی کمال را به مستکمل مستعد می دهد. به همین علت ربوبیت در نظام تکوین و تشریع با هم ارتباط تنگاتنگی دارند و با هم کامل می شوند، نظام تشریع به گونه ای است که تخلف در آن امکان پذیر است و وجود برخی صفت ها درون انسان که با اختیار خود واجد آن شده است، دریچه ی پذیرش تشریع هستند و از سوی دیگر به هر میزان که فرد به تشریع عمل کند، تحت ربوبیت تکوینی ثانویه ی پاداشی قرار می گیرد.

دانش آموخته

• ریحانه جامعی قمصری

استاد راهنما

• حسن معلمی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• علی زینتی

  عضو هیات علمی دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه