چکیده

تحقیق حاضر به بررسی و نقد شبهات قرآن شناختی کتاب «نقد قرآن» دکتر سها میپردازد. جایگاه متعالی قرآن و لزوم پاسخدهی به شبهات پیرامون آن، نشان دهنده اهمیت این موضوع است. در این تحقیق به روش تحلیل محتوا شبهات مربوط به خود قرآن که در کتاب نقد قرآن مطرح شدهاند، پاسخ داده میشود. نتایج بدست آمده نشان میدهد که تکرارهای قرآن سراسر حکمت است. وجود برخی شباهتها میان قرآن و عهدین معلول وحدت خاستگاه مشترکات این کتابها یعنی «وحی آسمانی» میباشد نه نشانه اقتباس قرآن از کتابهای گذشته. تقیید برخی مطلقات، نشانه بیدقتی قرآن در بیان مطالب نیست بلکه این، امری متداول در قانون گذاری است. علاوه بر این گزینش تک تک کلمات و حروف قرآن کاملاً حساب شده است تا جایی که نمیتوان لفظی از آن را با لفظ مناسبتر جایگزین ساخت. دلایلی که کتاب نقد قرآن بر وجود ابهام در برخی آیات، بیان کرده ناشی از عدم آشنایی با روش صحیح تفسیر قرآن میباشد. در برخی آیات قرآن، به دلیل بیان معانی ژرف، توسط الفاظ متداول عرب تشابه پدید آمده که راه رفع این تشابه نیز توسط خود قرآن بیان شده و آن ارجاع دادن آیات متشابه به آیات محکم است. همگامی فرهنگی و فکری قرآن با عرب عصر نزول به صورت فعال صورت پذیرفته؛ یعنی قرآن در این مسیر، انتخابگر بوده است و همین انتخابگری و فعال بودن، دلیل بر استقلال و عدم تأثیرپذیری آن است. قرآن به منظور هدایت بهتر انسانها روش بینظیر و منحصر به فردی دارد و آن بیان نظام عملی و عقیدتی و اخلاقی به صورت آمیخته به یکدیگر است. با این وجود آیات هر سوره با همدیگر تناسب کامل دارند و یک هدف واحد را دنبال می‌کنند و در اندک مواردی هم که انسجام موضوعی در آیات رعایت نشده، حکمتهایی وجود داشته که چنین چینشی را اقتضا کرده است. ادعای وجود تناقض در قرآن ناشی از در نظر نگرفتن شرایط تناقض، ترجمه غلط آیات و یا تفسیر ناقص بعضی از آیات، قطع نظر از آیات دیگر و سنت متواتر است.

دانش آموخته

• سیده فاطمه طهماسبی

استاد راهنما

• محمد مهدی گرجیان عربی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام