چکیده

پژوهش حاضر تلاش در جهت یافتن جوابی برای سوالات اساسی انسان است. برای انتخاب چنین موضوعی انگیزه ها و اهداف خاصی مورد نظر بوده که در مقدمه آمده است، هر چند در علوم مختلف به مفاهیمی نظری وجود، حقیقت، هویت و آگاهی به هویت و... پرداخته شده است اما وجود بحران های موجود در عصر حاضر بیان گر ناقص بودن چنین معانی است به همین خاطر این پژوهش، معانی چنین مفاهیمی را در اسلام، با تکیه بر دو نظریه پرداز مسلمان یعنی شهید مطهری و دکتر شریعتی بررسی می کند هدف اساسی در انجام این پژوهش، ارائه جواب مناسب به سوالات مطرح در ذهن انسان و نجات وی از سردرگمی حاصل از بحران های عصر حاضر می باشد. در مقدمه، سوال اصلی یعنی تفاوت مفاهیم مورد بررسی از منظر این دو اندیشمند مطرح شد که لازم به نظر می رسد جهت روشن تر شدن مفهوم هویت، در فصل اول ( چارچوب مفهومی) این مفهوم از ابعاد گوناگون بررسی شود.، در دو فصل دیگر با تحلیل بیشتر موضوع در قالب مفاهیم چارگانه انسان، هویت، خود آگاهی و از خود بیگانگی پاسخ های لازم را از نظریات دو اندیشمند مورد بررسی، جستجو نموده و به ترتیبی منطقی برای تحلیل و بررسی و نتیجه گیری لازم ذکر کرده ایم. به همین جهت مفاهیم اساسی این پژوهش که عبارتند از هویت و خود آگاهی از منظر این دو اندیشمند با توجه به سوال اصلی و سوالات فرعی معنا شد. نتیجه این دو فصل، هویت از منظر شهید مطهری همان روح الهی و از منظر دکتر شریعتی شخصیتی است که تحت تاثیر فرهنگ و تاریخ است. و خود آگاهی از دید شهید مطهری آگاهی به همین هویت است، و از خود بیگانگی نیز عدم چنین آگاهی است در نهایت تمام آنچه که در این پژوهش بدست آمد از منظر شهید مطهری همان چیزی است که مورد نظر اسلام است و با بعد فلسفی هویت، مطابقت دارد. و از منظر دکتر شریعتی با بعد اجتماعی هویت، مطابقت دارد که منظور اسلام نمی باشد.

دانش آموخته

• حکیمه مهدیه نجف آبادی

استاد راهنما

• کریم خان محمدی

  استاد گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام