چکیده

در عصر حاضر با ظهور شبکه‌های اجتماعی مجازی، زنان در حوزه‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با هدف اثرگذاری بر ذهن و قلب مخاطب فعالیت خود را در قالب کنشگری آغاز کردند. برخی از این فعالیت‌ها در راستای مخالفت با احکام اسلامی، قوانین جمهوری اسلامی ایران و رویه حکومتی در فضای مجازی است که در این پژوهش به عنوان نافرمانی مدنی تلقی می‌شود. از این رو زنان فعال در حوزه نافرمانی مدنی با استفاده از تکنیک‌های اقناعی و عملیات روانی تولیدمحتوا می‌نمایند و با دلسردکردن زنان نسبت به عدم احقاق حقوقشان در جمهوری اسلامی و دین اسلام سبب پیوستن آنان به کمپین‌های مختلف شوند تا با گذر زمان انقلاب زنانه رقم بخورد. زنان فعال در این حوزه با شعار "انقلاب آتی، انقلاب زنانه است" فعالیت خود را پیش می‌برند. از این رو در پژوهش حاضر ۱۱۰ صفحه اینستاگرامی زنان فعال در حوزه نافرمانی مدنی با روش گلوله برفی شناسایی و تمامی پست‌های آنان مشاهده شد و پست‌های مرتبط با موضوع مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. این پژوهش با روش تحقیق کیفی و اسنادی و با استفاده از تحلیل مضمون نگاشته شده است. مضامین اصلی استخراج شده در این تحقیق شامل (۱) هنجارشکنی زنانه (۲) مقابله با حجاب و عفاف (۳) اسلام‌ستیزی (۴) خشونت علیه زنان (۵) مقابله با الگوی ایرانی-اسلامی ازدواج و خانواده (۶) عرفی‌سازی مفهوم مادری (۷) ولنگاری جنسی (۸) تبعیض جنسیتی می‌باشد. هر یک از این مضامین انقلاب زنانه، شامل تعدادی از مضامین فرعی است و هر یک از آنان مقولاتی را شامل می‌شود. ۳۸ مضمون فرعی شامل مصادیقی می‌باشد که با بررسی هر مصداق تکنیک‌ها و راهبردهای مورد استفاده نافرمانان مدنی استخراج شده است. از ۱۲۳ تکنیک مورد استفاده زنان کنشگر در این حوزه، ۱۰ تکنیک‌ پرکاربرد شامل تحریک احساسات و عواطف، شدت و اغراق، برچسب‌زنی، دروغ بزرگ، ایجاد ترس، القاء غم، جوسازی، ایجاد حس یأس و ناامیدی، القاء و بحران‌سازی تصنعی احصاء شده و با تمرکز بر راهبردهای زنان فعال در حوزه نافرمانی مدنی، راهبردهای مواجهه از جمله (۱) تبیین ابعاد شخصیت والای حضرت فاطمه زهرا(س) و جایگاه زن در اسلام (۲) تبیین ارزش‌های دینی در حوزه زنان و حقوق زن در اسلام (۳) تبیین مفاهیم بنیادین آزادی و محدودیت از منظر اسلام و تمایز آن با دیدگاه مدعیان آزادی و رهایی ارائه شده است.

دانش آموخته

• فاطمه کریمی دردشتی

  "پژوهشگر حوزه زن و رسانه - ارشد مدیریت رسانه"

استاد راهنما

• رفیع الدین اسماعیلی کریزی

  دانش آموخته و همکار آموزشی گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقرالعلوم (ع)

استاد مشاور

• عبدالحسین کلانتری

  عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران