چکیده

شناخت انسان و ابعاد مختلف وجود او، تاثیرات فراوانی در عرصه های مختلف زندگی بشر می گذارد. یکی از این ابعاد وجودی، مسالۀ انگیزۀ انسان می باشد. مسالۀ انگیزه به قدری حائز اهمیت است که از ابتدائی ترین روزهای تفکر فلسفی تاکنون، مورد توجه متفکران و اندیشمندان قرار گرفته است. این مساله زمانی اهمیت دوچندان می یابد، که به عنوان یکی از پیش نیازهای ضروری همۀ افعال اختیاری انسان مطرح می شود. بیشتر فلاسفه، تلاش می کردند تا علم به غایت و نتیجۀ کار را، به عنوان علت غائی افعال اختیاری انسان معرفی کنند. ولی پس از گذشت زمان، اندیشمندان متوجه شدند آنچه علت غائی است، حب و میل به غایت است نه علم به آن. هرچند علم و آگاهی و حتی قدرت از مقدمات لازم یک فعل اختیاری هستند. از سوی دیگر چون تسلسل و دور در علل حقیقی و از جمله علت غائی محال است، علت غائی نخستین، حب ذات می باشد. خودگرائی روان شناختی، نطریه ای را شبیه به نظریۀ حب ذات مطرح می کند. با این تفاوت که اولا مبانی طرفداران این نظریه با نظریۀ حب ذات متفاوت است، به علاوه، ادله ای که صاحبان نظریۀ خودگرائی روان شناختی برای اثبات مدعای خود اقامه کرده-اند قابل مناقشه است. نظریۀ حب ذات با اعمال دیگرگرایانه و حتی گوهر ارزشمند اخلاص هیچ تضاد و تنافری ندارد. زیرا دیگرگرائی و اخلاص در دایرۀ حب ذات معنا می شوند و از حیث کمالی که برای فاعل در بردارند، مورد توجه وی قرار می گیرند.

دانش آموخته

• عبدالله حیدری شهرضا

استاد راهنما

• حسن معلمی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• علیرضا آل بویه

  عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی