چکیده

پژوهش حاضر به دنبال پاسخگویی به این مسأله است که چه جریانها و گروههایی، اقتدارگرایی را در جمهوری اسلامی ایران باز تولید نموده اند. لذا این نوشتار بر مبنای مدل ساختاری - کارکردی باز تولید و بروز دیدگاههای اقتدارگرایانه را در برخی از جناحهای موجود (جناح راست سنتی) در جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه و بررسی قرار می دهد. براساس این مدل (ساختاری - کارکردی) ساختارها و کار ویژه‌های سیستم سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش ساختار ذهنی سیستم مباحثی چون، ایدئولوژی، ارزشها، هنجارها و حقوق و در قسمت ساختاری سیستم مسایلی نظیر قوای مقننه، مجریه، قضائیه، بوروکراسی و رهبری مطرح گردیده است. در بخش کار ویژه‌ها و عملکردهای سیستم مسایلی چون ارتباطات سیاسی، جامعه پذیری سیاسی، استخدام سیاسی و در سطح فرایند تبدیل نهاد به داده و عمل تصریح و تألیف منافع مورد بررسی قرار گرفته است در قسمت داده سیستم، قوای مقننه، مجریه، قضاییه و بوروکراسی همراه با تصمیم گیری بررسی گردیده است. و در سطح سوم یعنی تواناییهای سیستم سیاسی توانایی استخراجی، توزیعی، تنظیمی، نمادین و ایجاد مشروعیت مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به پیشینه جناح راست سنتی و گرایشهای بنیادگرایانه در این جناح این جریان در طول تاریخ اسلام و ایران از جمله در دوران معاصر و بخصوص در دوران انقلاب مشروطیت به بستری برای رشد دیدگاههای اقتدارگرایانه علیه اصلاح طلبی دینی تبدیل گردید. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران علی رغم شعارهای دموکراتیک و مردم سالارانه این انقلاب طیفی از گروههای سنتی موسوم به جناح راست سنتی به باز تولید و بروز دیدگاههای اقتدار گرایانه پرداختند. بطور خلاصه این دیدگاه (دیدگاه راست سنتی) در قسمت ساختارهای نظام، سیستمی اقتدارگرا را ترسیم میکند که مشتمل بر هرم قدرتی است که مردم نقشی در عزل، نصب و نظارت بر رأس آن ندارند در این دیدگاه مردم مولی علیه هستند که مکلف به اطاعت از منویات رأس هرم قدرتند. این ساختار نهادهای مدنی چون احزاب و گروههای مستقل مشارکت جو را بر نمیتابد و خواهان جامعه‌ای توده‌وار است که بستر نظامهای توتالیتر محسوب میگردد طبیعی است با توجه به ساختار اقتدار گرایانه هرم قدرت از دیدگاه جناح محافظه کار سنتی کار ویژه‌های در قسمتهایی چون فرهنگ، جامعه پذیری و عملکردهای تنظیمی و... جنبه تحکم به خود میگیرد و به دلل عدم نظارت مردم بر ساختار حکومت سایر کار ویژه‌ها و تواناییهای سیستم دچار اخلال میگردد.

دانش آموخته

• محمدیار محمدی

استاد راهنما

• سید رحیم ابوالحسنی

  دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران

استاد مشاور

• سید علی میر موسوی

  عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید