چکیده

این تحقیق با هدف بررسی جایگاه عفت در ارتباطات میان فردی از آموزه های اسلامی انجام شده است. بنابراین، اطلاعات مورد نیاز با استفاده از روش اسنادی (مراجعه به متون علمی و دینی) گردآوری و سپس با استفاده از روش کیفی "تحلیل مضمون" تحلیل شده اند. براساس یافته های تحقیق، عفاف یکی از اساسی ترین آموزه های دین اسلام و شالوده ی هر گونه رابطه ی انسانی است. از آنجا که در فرهنگ اسلامی عفت و حیا همسان دینداری است،‌ بنابراین روح حیا و عفت در تمامی ارکان زندگی جاری است. عفاف یک حالت درونی و باطنی است که از غلبه شهوات جلوگیری کرده و قوای شهوانی را تحت سیطره عقل قرار داده و آن را از افراط و تفریط باز می‌دارد. از بررسی آیات و روایات،‌ فهمیده می‌شود ملاک الزام به عفاف در روابط اجتماعی، همان تقوای اخلاقی و مالی است تا بدین وسیله روابط انسانها تنظیم و به اهداف و منافع فردی و اجتماعی خویش دست یابند. این فضیلت نفسانی دارای تجلیات و نمودهایی در رفتار بیرونی انسان است که در ارتباطات و تعاملات کلامی و غیر کلامی انسانها ظهور می‌یابد. در این تحقیق ابعاد عفاف در سه حوزه، عفت در اندیشه،‌ عفت در گفتار و کردار و همچنین عفت در ارتباط بین محارم و غیرمحارم، با استناد به آیات و روایات بررسی گردید. عفاف در اندیشه،‌ سبب کنترل انسان در برابر وسواس و خطورات شیطانی بوده که زمینه ساز عفاف در ابعاد دیگر است. مهم ترین ابعاد نمود عفاف در کردار نیز شامل: عفاف در نگاه،‌ پوشش،‌ زینت،‌ عفاف در شنیدن،‌ عفاف در استعمال عطر،‌ عفاف در لمس و... است. واژگان کلیدی :عفاف،‌ حیا،‌ حجاب ،‌ ارتباطات انسانی، ارتباطات میان فردی .

دانش آموخته

• زینب واعظی

استاد راهنما

• نعمت الله کرم اللهی

  دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• کریم خان محمدی

  استاد گروه مطالعات فرهنگی و ارتباطات دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام