چکیده

با پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی، آسیب های جدیدی دامن گیر کاربران اینترنت گشته است. این آسیب ها بر روی زندگی فردی و جمعی افراد تأثیر می‌گذارد. در بُعد فردی آسیب‌های جسمانی، روان‌شناختی و اخلاقی مطرح است و در بُعد جمعی آسیب‌های خانوادگی و اجتماعی وجود دارد. ما در این تحقیق صرفاً به دنبال بررسی آسیب هایِ اخلاقیِ فضای مجازی نیستیم -که البته از آن‌ها در بُعد فردی سخن به میان خواهد آمد- بلکه به دنبال بررسی اخلاقی آسیب‌های این فضا می باشیم. این تحقیق یک تحقیق کاربردی است و روش تحقیق اسنادی است که از گردآوری اطلاعات به‌ صورت کتابخانه ای وتحلیل اطلاعات بارویکرد توصیفی،تحلیلی- تجویزی صورت میپذیرد. در این تحقیق ابتدا یک چارچوب مفهومی از اخلاق اجتماعی اسلام و کنش اجتماعی کاربران در میدان فضای مجازی با تأکید بر کنش اجتماعی بوردیو به دست خواهد آمد و بعدازآن با تحلیل برخی از آسیب ها و بررسی اخلاقی آن‌ها به دنبال راهکارهایی برای برون‌رفت از این آسیب‌ها خواهیم بود. و در پایان برای اعتبار درونی راهکارهای آن را به تأیید چند نخبه خواهیم رساند. این تحقیق دارای یافته‌هایی مانند بررسی اخلاقی آسیب‌ها، تزاحم اخلاقی میان حریم خصوصی و امنیت کاربران و غیره است. نتیجه این تحقیق این بود که کاربران، ملزم به تمرین اصول اخلاقی و تبدیل آن به منشی ثابت (ملکه) هستند تا بتوانند کنش‌های اخلاقی و خودکنترلی در فضای مجازی داشته باشند این وظایف کاربر از دو طریق پیشگیرانه و درمان گرایانه قابل‌دستیابی است. همچنین این نتیجه به دست آمد که خانواده‌ها با ایجاد سرمایه‌های اجتماعی و سرمایه‌های فرهنگی می‌توانند به کاربران در این خودکنترلی کمک نمایند و نهادهای دولتی نیز از طریق حفظ امنیت کاربران و آموزش سواد رسانه‌ای می‌توانند در این امر مهم به کاربران کمک رسانند. کلیدواژه‌ها: اخلاق، فضای مجازی، آسیب، راهکار، منش، کنش

دانش آموخته

• علی اکبر شاملی

استاد راهنما

• سید غلامرضا موسوی

  عضو هیات علمی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• سید عبدالرسول علم الهدی

  عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام