چکیده

پژوهش حاضر تلاشی است تازه برای ارائه طریق دفاع از اصول اعتقادی و به طور کلی از دین در قالب احتجاجات کلامی اما نه به عنوان حکمت جدلی صرف، بلکه حکمتی ممزوج از طریق استدلالهای یقینی و اسکاتی و اقناعی، بر خلاف همه حکمتهای تک بعدی که یا برهانی یا یقینی و یا جدلی صرف هستند و این نیز به خاطر امتیازی است که اینگونه احتجاجات دارند و آن اینکه چون زنده و با مخاطب حاضر به سخن نشسته است، لذا در فراخور مخاطب خویش مطالب حقه ارائه شده نه در خانه تنهایی ذهن و خیال و وهم و عقل خویش که بسا به زعم خویش حکمت برهانی را به رشته تحریر درآورده است. گرچه این بحث به عنایت بزرگان و محققان دینی رسیده است ولی تاریخ در هر زمانی هر نسلی را به حل مسئله‌هایی خاص میگمارد و لذا نگرش جدید، یک نگرش نوینی خواهد بود در مواجهه و مقابله با هجمه جدید و شبهات جدید که البته زبان توانای نبی مکرم اسلام (ص) و اوصیاء و اولیاء او با دست توانای محدثان و بزرگان اندیشه دینی قبلا به این مطالب و مجهولات پاسخ درخوری ارائه نموده‌اند. تاریخ شیعه مشحون از این احتجاجات است، معصومین (ع) به گونه‌ای و شاگردان مکتب آنها به گونه‌ای دیگر، تا علامه حلی که کشوری را به راه نجات و رستگاری میرساند و بعد از او شاگردانش، متکلمان برجسته ای چون علامه مجلسی و فیض کاشانی و ملا عبدالرزاق لاهیجی ظهور کردند و هر یک آثار متعددی در کلام شیعه آفریدند. هدف اساسی و کلی این پژوهش ارائه چگونگی طریق دفاع از دین از منبع و حیانی همراه با بیان عقلی که در قالب احتجاجات آورده شده است. ما در این بررسی که به دنیای نقلی مراجعه کردیم روش توصیفی تحلیلی همراه با تطبیق و توجه به دیدگاه دو مفسر بزرگ ملا صالح مازندرانی و ملا صدرای شیرازی را برگزیدیم. و پرسش اساسی که این پژوهش جوابگوی آن خواهد بود اینست که چگونه و از چه طریق می توان وجود خداوند و حجتهای او را اثبات کرد. ماحصل این ابحاث در سه فصل بیان خواهد شد. کلمات کلیدی: احتجاجات، خداشناسی، حجت.

دانش آموخته

• احمد منتظری عزین آبادی

استاد راهنما

• محمد مهدی گرجیان عربی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• احمد بهشتی

  احمد بهشتی (متولد ۱۳۱۴ در میانشهر از توابع فسا) پژوهشگر فلسفه، مدرس حوزه علمیه، نماینده دوره‌های اول و دوم مجلس شورای اسلامی از حوزه انتخابیه فارس (فسا)، نماینده مجلس خبرگان در دوره سوم و پنجم و رئیس سابق دانشگاه قم است.