چکیده

شیخ احمد احسائی (۱۱۶۶-‎۱۲۴۲ هجری) زمانی در سرزمین احساء، ظهور کرد که جهان اسلام با تفکرات سنت گرایانه جهان تشیع با بحث و جدالهای اصولی ها و اخبارها روبرو بود. دو جریانی که به نحوی در سرنوشت فرهنگی مسلمانان و شیعیان تغیراتی را ایجاد کرد. این در حالی بود که کشور ایران با حکمرانی پادشاهان قاجار به ثباتی نسبی در درون مرزهای خود رسیده بود و در صحنه سیاست جهانی مورد طمع استعمار گران و قدرتهای خارجی قرار گرفته بود. نفوذ روحانیون در دربار قاجار و حمایت پادشاهان قاجار از ایشان در جهت مشروعیت بخشی، عظمت و احترام علمای دینی را دو چندان می کرد. استقبال دربار قاجار از احسایی و اقبال عمومی و نیز حضور فعال وی در محافل علمی حوزه های دینی شیعی، درک و برداشت خاصی با تفاسیر معنوی و باطنی از روایات به وی بخشیده بود. بطوریکه استفاده از این ابزاراقدام به تأویل خردگرایی و بخدمت گرفتن آن در توجیه احادیث و روایات نمود و در این راه با بهره‌گیری از احادیث معتبر شیعه و تمسک به روایاتی که بعضی از غلات شیعه نقل کرده‌اند به روایت جدیدی پیرامون نظریه امامت در ادبیات شیعه پرداختند و موضوع تفویض امور به ائمه معصومین را با سیر باطنی خویش دوباره زنده کرد.

دانش آموخته

• سید خلیل طاوسی ولندانی

استاد راهنما

• محمدعلی اکبری

  استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید بهشتی

استاد مشاور

• محمد مهدی گرجیان عربی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام