چکیده

محور اصلی نوشتار حاضر، بررسی اغراض شارع از منظر امام خمینی (ره) و توضیح آن می باشد. این نوشتار با روش توصیفی - اکتشافی به پاسخ پرسش «اغراض شارع از منظر امام خمینی (ره) و تاثیر آن بر فتاوای سیاسی ایشان چیست» می پردازد. اغراض شارع در این تحقیق به معنای اهداف کلان شارع است که به هنگام تشریع تمامی یا لا أقل اکثر قوانین شریعت به آنها نظر داشته است. برداشت نگارنده با ملاحظه کلمات امام خمینی (ره) در ابواب مخلتف فقهی و همچنین سخنرانی های ایشان، این است که یاشان به ترتیب اهمیّت، پنج غرضِ «حفظ دین»، «حفظ نظام»، «حفظ جان»، «حفظ آبرو»، «حفظ مال» را از اغراض شارع می دانند. امام خمینی (ره) حفظ اسلام را صرفا به حفظ احکام آن در کتب نمی دانند بلکه اجرایی نشدن تمامی احکام اسلام در جامعه اسلامی را مساوی با اندراس اسلام و دارای تنافی با حفظ اسلام می دانند. تعریف حفظ نظام از منظر ایشان نیز، حفظ نظم امورمسلمین و جامعه مسلمین (اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی) طبق قوانین شریعت است. همچنین بیان خواهد شد که مبانی ایشان در مورد اغراض شارع، بر فتوای ایشان در مواجهه با تزاحمات و همچنین استظهارات ایشان از ادلّه شرعی، تاثیر به سزایی گذاشته است. به نظر نگارنده، فتاوایی همچون، وجوب تشکیل حکومت اسلامی، وجوب قیام برای انقلاب سیاسی در مقابل حکومت جور، وجوب اطاعت از ولی فقیه، تساوی اختیارات حکومتی رسول الله (ص) و ولی فقیه (ولایت مطلقه)، وجوب اطاعت از قوانین نظام جمهوری اسلامی و ... از جمله فتاوای سیاسی است که بطور مستقیم از مبانی ایشان در مورد اغراض شارع تاثیر پذیرفته اند.

دانش آموخته

• امیر جلالی اصل

استاد راهنما

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

استاد مشاور

• سید سجاد ایزدهی

  عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی