موضوع تحقیقی این پایان نامه با عنوان "اصول حرکت اصلاحی سید جمال الدین اسد آبادی" می باشددر این تحقیق بررسی میشود که سید جمالالدین برای ایجاد اصلاح در جامعه در زمان خود جهت حل مشکلات سیاسی چه نظریات و راه حلهایی دارد در این تحقیق شامل یک مقدمه که در آن بیان مسأله، علت انتخاب موضوع، سؤال اصلی و فرضیه پژوهش ذکر شده میباشد. همچنین شامل ۴ فصل می باشد که در فصل اول به زندگینامه سید جمال از جهت تولد و مکان آن، دوران نوجوانی و جوانی و تحصیلات او و مسافرتها و در نهایت درگذشت وی پرداخته شده. و در فصل دوم به مشکلات سیاسی زمان سید جمال الدین که عبارت بودند از مشکلات خارجی (استعمار) و مشکلات داخلی (استبداد، تفرقه بین مسلمین، به وجود آمدن عقاید خرافی در بین مسلمین). و در فصل سوم پاسخ های سید جمال برای حل مشکلات سیاسی زمان خود بررسی شده که عبارت است از: الف) مبارزه با استعمار در بعد مشکل خارجی ب) مبارزه با استبداد حاکمان در سایه اسلام ناب و فرهنگ دینی و ایجاد اصلاح در شرق ج) ایجاد وحدت بین مسلمین و مبارزه با جدائی و تفرقه مسلمین و مبارزه با عقاید انحرافی. و در فصل چهارم فعالیتهای علمی سید در راستای تحقق اندیشه های سیاسی خود بررسی شده که عبارتند از اولا مجهز شدن به علوم اسلامی و زبانهای خارجی این امر ممکن شد و ثانیا حرکت کردن در سرزمینهای اسلامی و حس کردن درد از نزدیک و انجام برنامههای مختلف از قبیل سخنرانی، تدریس، مقاله نویسی و دیدار با صاحب منصبان علمی و سیاسی و در نهایت با چاپ مجله العروة الوثقی به بیداری و ایجاد وححدت در بین مسلمین پرداخت. و نهایتا این تحقیق با یک نتیجهگیری و جمعبندی به پایان میرسد با این مطلب که سید جمالالدین را باید آماده کننده و زمینه ساز حرکتها و قیامها و انقلابهای بیداری و استقلال خواهانه کشورهای مستعمره دانست.
استاد دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه مفید
استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران