چکیده

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران فعالیت احزاب به رسمیت شناخته شده است. اصول متعددی از قانون اساسی نیز به قوه مقننه پرداخته و بر مبنای دیدگاه بنیانگذار جمهوری اسلامی، مجلس شورای اسلامی در راس امور قرار دارد. از سوی دیگر رابطه بین احزاب و قوه مقننه در جوامع پیشرفته به صورت گسترده‌ای وجود دارد و از مهم‌ترین کارکردهای احزاب، تلاش برای به دست آوردن کرسی پارلمانی و تاثیر بر روند قانون‌گذاری محسوب می‌شود. این کارکرد احزاب در دو برهه زمانی خود را نشان می‌دهد: پیش از انتخابات و بعد از انتخابات. روش انجام این تحقیق بر مبنای روش توصیفی و همبستگی بوده و برای گردآوری اطلاعات از روش میدانی و کتاب خانه‌ای استفاده شده و ابزار گردآوری اطلاعات بر مبنای پرسش نامه، مصاحبه و فیش می‌باشد و جامعه آماری نیز نمایندگان مجالس اول تا نهم مجلس شورای اسلامی می‌باشد. نتایج به دست آمده این تحقیق نشان می‌دهد که در عرصه انتخابات، میزان تبلیغات از جانب گروه‌های فعال در انتخابات مجلس شورای اسلامی، موید این مطلب است که هرگاه رقابت گروه‌‌ها در انتخابات جدی‌تر باشد، میزان مشارکت مردم نیز بیشتر خواهد شد. در عرصه قانون‌گذاری نیز احزاب پیروز برای پیشبرد برنامه‌های خود تلاش می‌کنند با ارائه طرح‌های مطلوب تقنینی و پشتیبانی کارشناسی نمایندگان و ایجاد هم‌گرایی و هم‌رایی بین آنان، فرآیند مطلوبی از قانون‌گذاری را فراهم کنند. با هدف رفع کاستی‌های موجود در فرآیند انتخابات و قانون‌گذاری و ارتقای نظام مدیریتی کشور پیشنهاد می‌شود: یک: فراهم آوری زمینه شکل‌گیری سلایق مختلف سیاسی در قالب احزاب رسمی. دو: نقش دهی احزاب در ارائه برنامه‌‌ها و مدل‌های توسعه. سه: فعال کردن احزاب در انتخابات با ارائه برنامه مشخص و معرفی کاندیدا به مردم. چهار: فراهم کردن زمینه رقابت جدی بین احزاب در انتخابات. پنج: ارتقای جایگاه مجلس در جهت تصویب قوانین و رای به وزرای پیشنهادی و اعمال نظارت پارلمانی از طریق پشتیبانی فکری احزاب متناسب با حضور آنها در مجلس. کلمات کلیدی :حزب سیاسی، مجلس شورای اسلامی، مشارکت سیاسی، انتخابات، فرآیند قانون‌گذاری.

دانش آموخته

• سید حسین میرخلیلی

استاد راهنما

• محمدباقر نوبخت

  معاون رییس جمهور و رییس سازمان برنامه و بودجه کشور و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام

استاد مشاور

• محمدتقی آل سید غفور

  عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی