چکیده

اخلاق اسلامی و مفاهیم ارزشمند آن، جایگاه بسیار رفیعی در تکامل انسانیت دارند. تا انجا که هدف از بعثت آخرین و برترین پیامبر تکمیل مکارم اخلاقی بیان شده است. در نگاه استاد مطهری، اخلاق یعنی چگونه بودن و البته خوب بودن در این میان حرف اول را می زند. اخلاق چیزی نیست جز گونه ای از پرستش که تنها در وادی ایمان گرائی و با پشتوانه دین و مذهب می تواند توجیه شود. اخلاق از آنجائی که ریشه در فطرت ثابت انسانی دارد جاودانه و تغییرناپذیر است هرچند در این میان باید میان اصول اخلاق و فعل اخلاقی، همچنین اخلاق و آداب تفاوت قائل شد. هرچند اخلاق اسلامی و مفاهیم آن یکی از سه رکن اساسی تعالیم اسلامی است، اما در طول تاریخ همواره با آسیب های کلی از قبیل جمود و تحجر، التقاط، اباحی گری و تحریف تهدید شده که در این میان برای آسیب زدائی از اخلاق اسلامی، بازشناسی مکتب اصیل اخلاق اسلامی با تکیه بر متون اصیل اسلامی به عنوان دستگاه های تصفیه تفکر اسلامی امری ضروری است. علاوه بر آسیب های کلی عارض شده بر سیستم اخلاق اسلامی، بسیاری از مفاهیم ارزشی اسلام چه آنانی که به صورت مستقیم در اخلاق اسلامی مطرحند، مانند صبر، توکل، اخلاص، زهد و تقوا و چه مفاهیمی که آثار اخلاقی فراوانی دارند همانند شفاعت، انتظار و دعا، دچار آفات فراوانی مانند کج فهمی، تفسیر نادرست، برداشت غلط، ارائه هدف دار و تبیین تک بعدی شده اند. بررسی دقیق این مفاهیم نشان دهنده این واقعیت انکارناپذیر است که مفاهیم ارزشی اخلاق اسلامی و در یک نگاه کلی تمامی آموزه های دینی اسلام، در صورت تفسیر مبتنی بر اصول پایدار اخلاق اسلامی که برگرفته از متون اصیل دینی است، نه تنها باعث تخدیر جامعه و تنبل پروری نیست؛ بلکه به خاطر حماسی و محرک بودن، باعث پویایی، حرکت، امید و سعادتمندی است. کلید واژه: اخلاق، مطهری، دین، فطرت، تقوا، توکل ، صبر.

دانش آموخته

• کاظم سرابی

استاد راهنما

• محسن قمی

  دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، مجلس خبرگان رهبری، هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی و ...

استاد مشاور

• سید زین العابدین صفوی

  عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه علوم پزشکی زنجان