چکیده

امروزه الگوی تبلیغی میان‌فردی و چهره به چهره، به جهت دارا بودن ظرفیت‌های بی بدیل و كاركردهای منحصر به فرد، الگوی غالب تبلیغات دینی در حوزه‌های علمیه و نظام‌های تبلیغی وابسته است. این پژوهش، با رویکرد آسیب شناختی و حل مسئله و با هدف توسعه و ارتقاء اثربخشی این الگوی ارتباطی انجام شده است. در این پژوهش با اقتباس از نظریه عمومی سیستم‌ها با رویكرد كل‌گرایانه به اركان و عناصر الگوی تبلیغ میان فردی، ویژگی‌هایی همچون میزان ارتباط، هماهنگی، وابستگی متقابل و انسجام میان عناصر و هدفمندی از شاخص‌های توسعه این الگوی ارتباطی دانسته شده و وجود هر عامل درونی و بیرونی مخل پیوند و انسجام میان آن‌ها به عنوان یك آسیب و مانع تلقی شده و تمرکز بر این بوده که با ترسیم و ارائه الگوی ارتباطی مطلوب و تبیین مختصات آن، همراه با تحلیل وضع موجود و تبیین آسیب‌ها، نقش نظام و مدیریت تبلیغی در تحقق و توسعه‌بخشی به الگوی آرمانی مورد مطالعه و تحلیل قرار گیرد. رویكرد محوری در تعریف الگوی تبلیغ دینی، رویكرد درون دینی است. كوشش شده است با نگاهی هنجاری ، با مرجع قرار دادن آموزه‌های وحیانی و سنت و نیز بهره‌گیری از نظریه‌های ارتباطات، ابتدا تصویری از وضعیت ایده‌آل و مطلوب الگوی تبلیغی میان فردی ترسیم و سپس با شناسائی و احصاء آسیبها به نقش نظام‌های تبلیغی در مهار آسیب‌ها و كاهش فاصله بین وضعیت مطلوب و موجود پرداخته شود. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق با بهره‌گیری از روش ترکیبی مراجعه به اسناد و مدارک سازمانی و مصاحبه عمیق با متخصصان و مطلعین شامل مدیران و کارشناسان و مبلغان گردآوری شده است. در تحلیل اطلاعات از دو روش تحلیل محتوا و تحلیل مضمون بهره گیری شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد آسیب‌های الگوی تبلیغی میان فردی در چهار حوزه‌ی آسیب‌های مدیریت و سیاست‌گذاری(عدم تمرکز بر فعالیتهای تبلیغی،ضعف مناسبات درون و برون سازمانی، فقدان برنامه ریزی راهبردی، ضعف منابع انسانی، ضعف ساختاری)، آسیب‌های ارتباط‌گر(ضعف تعامل با مخاطب و جامعه هدف، ضعف بنیه دانشی، مهارتی و هنری، آسیبهاری رفتاری)، آسیب‌های محتوا و پیام(سهل گیری در فرایند تولید، عدم رعایت استانداردها، رویکرد غیر علمی، عدم جامعیت، ضعف تناسب محتوا با مبلغ و مخاطب)، آسیب‌های مخاطب شناسی(یکسان-نگری، عدم بخش بندی مخاطبان، ضعف تناسب ارتباط گر و مخاطب، عدم تنوع محتوائی) قرار می‌گیرند و تاکید گردید جهت آسیب شناسی و درمان و حل مسائل، نظام تبلیغی باید مناسبات تعریف شده و هدفمندی با تک تک عناصر الگوی تبلیغی برقرار نماید. كلید واژه‌ها: تبلیغ دینی، الگوی تبلیغ دینی، الگوی ارتباطی میان فردی، آسیب‌شناسی، حوزه علمیه و نظام‌های تبلیغی.

دانش آموخته

• ابراهیم خان محمدی

استاد راهنما

• نعمت الله کرم اللهی

  دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• سید محمد حسین هاشمیان

  دانشیار و مدیر گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام