چکیده

بنی هاشم، خانواده پیامبر«صلی الله علیه وآله» و خاندانی از قبیله قریش بودند كه در زمان جاهلیت ازجایگاه برجسته‏ای برخوردار بودند. با بعثت پیامبر«صلی الله علیه وآله»، بنی هاشم، در تحولات صدر اسلام‏نیز نقش‏های مهمی را به عهده گرفتند. در راستای شناخت بیشتر نقش بنی هاشم در زمان ‏پیامبر«صلی الله علیه وآله»، این پژوهش در صدد پاسخ به این پرسش است كه: »بنی هاشم در امر رسالت پیامبرگرامی اسلام چه نقش‏هایی ایفا نمودند؟ چرا؟«. پاسخ این پرسش بر این فرض قرار گرفت:»بنی‏هاشم بر اساس اعتقاد و باور دینی به رسالت و شخصیت پیامبر«صلی الله علیه وآله» در ساختار سیاسی -اجتماعی صدر اسلام، نقش سیاسی، فرهنگی و اقتصادی برجسته‏ ای را در حمایت و دفاع ازپیامبر گرامی اسلام «صلی الله علیه وآله» و تلاش برای ترویج فرهنگ اسلامی عهده دار بودند. در متن پژوهش با توجه به مفهوم نقش در فصل مربوط به چارچوب نظری، از نظریه ‏كاركرد گرایی ساختاری تالكوت پارسونز استفاده شد. پس از آن، فصلی به بررسی و شناخت ساختار و پیشینه بنی هاشم اختصاص یافته است. با شناسایی افراد این خاندان به بررسی نقش‏برجسته آنها در تحولات دوران مكی و مدنی پرداخته می‏شود. آنها متناسب با شرایط دوران مكه و مدینه، همه گونه حمایتی از پیامبر «صلی الله علیه وآله»به عمل‏آوردند؛ در دوران مكی، در سختی‏های شعب، هجرت به حبشه، لیلة المبیت و هر موقعیت مهم‏دیگری، از پیامبر«صلی الله علیه وآله» حمایت و دفاع نمودند. در دوران مدنی نیز در مناصب فرماندهی سپاه،مشاوره، انجام امور اقتصادی، مذهبی و...، متناسب و همگام با حاكمیت اسلامی، در مسائل كلان‏سیاسی، فرهنگی و اقتصادی، نقش مهمی ایفا نمودند. همه این مقولات جایگاه بنی هاشم را درتحولات صدر اسلام، منحصر به فرد و مهمتر می‏نماید. كلید واژگان: بنی هاشم، قریش، مكه، مدینه، پیامبر«صلی الله علیه وآله»، ابوطالب.

دانش آموخته

• زینب شریفی اسدی ملفه

استاد راهنما

• حسین مفتخری

  استاد گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی

استاد مشاور

• سید حسین فلاح زاده

  دانشیار گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

• غلامرضا بهروزی لک

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام