چکیده

در این پژوهش بر آنیم تا توضیح دهیم که معیارهای دینی حکومت چه میباشد. برای این که حکومتی دینی باشد، چند دسته ملاک و معیار را میتوان فرض کرد. این که دین را به صورت سایر نهادهای اجماعی انگاشت و آن را معیار حکومت دینی تلقی کرد. دیگری به واسطه این که قوانین و حکومت نشأت گرفته از تعالیم و قواعد دینیاند، این نوع حکومت را دینی بر میشمریم. و ملاک دیگر بر این مبنا چون رهبران حکومت افراد دین داری هستند، حکومت را دینی قلمداد می کنیم. معیار آخر چون حاکمان افراد دین شناس و دین داری هستند، حکومت را دینی به شمار میآوریم امام خمینی فقیه و سیاستمدار مذهبی بودند و اندیشه‌های سیاسی ایشان برخاسته از تعالیم و متون دینی بود. و در این راستا تئوری ولایت فقیه را جهت تأسیس حکومت اسلامی مطرح نمودند، بر مبنای این تئوری سازگار، قوانین و مقررات کشور میبایست منطبق با دستورات دینی بوده و از جهت دیگر در رأس حکومت مجتهدی قرار بگیرد. تا هنگام اعمال حاکمیت تصویب و اجرای قوانین از موازین دینی و شرعی عدول نشود. همچنین شهید صدر درباره حکومت دینی طرحی را ارائه داد؛ مبنی بر اینکه قوانین و مقررات کشور باید منطبق با احکام و دستورات دینی باشد و مردم عهده‌دار کارهای مدیریتی و اجرایی حکومت باشند و فقیه بر کار آنها نظارت داشته باشد تا عملکردشان مخالف دستورات شرعی نباشد. بنابراین طبق نظریات امام خمینی و شهید صدر حکومتی دینی است که قوانین و مقررات موضوعه کشور منطبق با دستورات دینی بوده و با این تفاوت که امام خمینی میفرمایند در رأس حکومت فقیه قرار گیرد، یعنی به نوعی آن فقیه مقام اجرایی پیدا میکند، اما شهید صدر معتقد است که فقیه بر کار رهبران نظارت میکند و ایشان برای فقیه شأن اجرایی قائل نمیباشند.

دانش آموخته

• سید محمدیوسف کاظمی بیدک

استاد راهنما

• سید علی میر موسوی

  عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه مفید

استاد مشاور

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی