چکیده

مسأله حجاب های نورانی و ظلمانی در یکی از ارکان عرفان توحیدی، یعنی قرب الی الله مد نظر قرار می گیرد. زیرا قرب الی الله در تمامی ذرات کائنات سریان دارد. ولی در مسیر این قرب موانع و حجاب هایی وجود دارند که برخی نورانی و برخی ظلمانیند. این مسأله از نظر دو عارف بزرگ و نامدار، حضرت امام خمینی (ره) و محی الدین عربی یعنی پدر عرفان نظری مورد بررسی و ملاحظه قرار گرفته است که با وجود اینکه هر یک نظرات خاص مربوط به خود را در مباحث عرفانی دارند ولی در اصل بحث و در عمدة مطالب متفق النظرند. برای درک بهتر مبحث حجاب مباحث وحدت وجود و تجلی و ظهور بسیار ضروری است. زیرا در این ساحت فکری است که عارفان محقق به بحث از حجب پرداخته اند. و برای شناخت حجاب های نورانی و ظلمانی توجه و شناخت اسماء حسنی و حضرات و عوالم هستی از مهمترین مباحث است. برای حجابهای ظلمانی و نورانی مصادیق متعددی ذکر شده است که هر یک به لحاظ و اعتبار خاصی بیان شده است. ابن عربی در یکی از لحاظات حجاب های ظلمانی را عالم جسمانیت دانسته و حجاب نورانی را ماورای طبیعت معرفی کرده است و ذات احدیت در این حجب مستور است. امام خمینی (ره) به یک لحاظ دیگر گفته است حجب نوریه عبارت از حضرات اسمائی است و حجب ظلمانی اعیان ثابته در نشئه علمیه واحدیت است. مصادیق دیگری هم از سوی ابن عربی و هم از سوی حضرت امام بیان شده است که در این پایان نامه ذکر شده است . بنابراین رفع و خرق حجاب ها برای قرب الی الله ضروری است و این کشف حجاب آثاری دارد که باعث می شود انسان حقایق الهی را درک کند و هر چه حجاب های بیشتری را خرق کند به مراتب بالاتری از قرب الی الله می رسد که نهایت قرب الی الله رسیدن به مقام خلیفه الهی و حقیقت محمدیه صلی الله علیه و آله و سلم است .

دانش آموخته

• لیلاسادات حجازی

استاد راهنما

• سید یدالله یزدان پناه

  استاد سطح عالی حوزه علمیه / عضو مجمع عالی حکمت و مدیریت گروه عرفان مجمع عالی حکمت اسلامی

استاد مشاور

• محمد مهدی گرجیان عربی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام