چکیده

قرآن کریم به عنوان کتاب جامع هدایت، بشر را در جمیع شئونش مورد راهنمایی قرار داده است، و احکامی را برای سعادت فردی و اجتماعی در تمام عرصه ها بخصوص مسائل سیاسی – اجتماعی بنا نهاده است. از ضرورت‌های قرآن پژوهی معاصر، کشف منظومه ای دلالتهای سیاسی قرآن و بکارگیری آن در اندیشه و عمل سیاسی است. این رساله در صدد است که غرض اصلی سوره توبه را کشف نموده و با شناخت دال ها و مفاهیم سیاسی آن، شبکه اصلی دلالتهای سیاسی سوره را تحلیل و بررسی نماید. برخلاف دیدگاهی که آیات قرآن را همچون نقاط غیر مرتبط و جزیره ای می‌بیند، براساس کاوش‌های جدید قرآن پژوهان معاصر، آیات هر سوره غرض واحدی را در پی می‌گیرد و نظمی هندسی بر ساختار سوره‌ها حاکم است. بدیهی است کشف انسجام مفاهیم درونی و دلالت‌های سیاسی هر سوره، یاری گر پژوهنده سیاسی در فهم مضامین سیاسی قرآن کریم خواهد بود. از این رو، ما در این رساله تلاش کردیم تا با کاربست روش "تحلیل ساختاری-مضمونی" به بررسی وکشف مهمترین دلالتهای سیاسی سوره توبه بپردازیم. تحلیل ساختاری مضمونی، روشی ابداعی است که از ترکیب دو روش تفسیر ساختاری و تحلیل مضمونی بدست آمده است. با به کارگیری این دو روش به ترتیب مضامین پایه و مضامین سازمان دهنده و مضامین فراگیر استخراج گردید، و چهار عنوان آسیب شناسی رفتاری – ارتباطی با مشرکین، اهل کتاب و منافقین و آسیب شناسی رفتاری جامعه ایمانی به عنوان مضامین فراگیر استنباط شد، و در نهایت "آسیب شناسی حرکت اصلاحی جامعه ایمانی" به عنوان غرض اصلی مطرح گردید.

دانش آموخته

• علی بختیاری

استاد راهنما

• غلامرضا بهروزی لک

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• محمدتقی آل سید غفور

  عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی