اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
تحلیل ساختاری – مضمونی دلالتهای سیاسی سوره مبارکه آل عمران
1399,کارشناسی ارشد
چکیده
تحلیل محتوای کیفی یکی از روش هایی است که در استخراج و استنتاج مباحث قرآنی دارای کارآمدی ویژه ای است ،در این رساله ، دلالت های سیاسی سوره مبارکه آل عمران با تلفیق روش تفسیر ساختاری و تحلیل مضمون که یکی از روش های تحلیل محتوای کیفی است مورد تبیین قرار گرفته است ؛ابتدا در مقام بررسی سوره آل عمران با روش تفسیر ساختار با لفت نظر به آراء و نظریات سایر مفسران و قرآن پژوهانی که به کشف قلب سوره آل عمران همت گمارده اند ، به این مهم پرداخته شده است و ملاک عمل دستیابی و کشف نظام مند به دلالتهای سیاسی قرآن و بکار گیری آنها در اندیشه و عمل سیاسی اسلامی می باشد ،که با بیان مهمترین ویژگی غرض محوری سوره آل عمران ، مضامین سوره آل عمران ، و در نهایت صورت بندی دلالت های سیاسی سوره با غرض محوری سوره ، بیان شده است؛ در بخش بعدی در مقام کشف مضامین پایه ای سوره ، مضامینی که ظاهرا یا استظهارا به نوعی صریح یا تلویحی ، مستقیم یا غیر مستقیم حاوی دلالتی سیاسی بودند، بیان شده اند و با دقت در آیات سوره تعداد ۱۰۳ کد استخراج گردیده است ؛ در ادامه با طبقه بندی کدهای به دست آمده به عناوین ۲۳ گانه دست یازیده شد، که هر کدام از آنها وجه مشترک تعدادی از کدهای پایه ای سوره بوده اند که این کد های پراکنده ،تحت موضوعات کلی تری جای گرفتند ؛ عناوین سازمان دهنده که با یکدیگر در یک گروه معنایی قرار میگیرند و تحت ۵ عنوان مضامین فراگیر سوره آل عمران دسته بندی می شوند که دلالت های سیاسی بدین بیان است : ۱-تبیین صفات خداوند(اراده،قدرت وعلم) و سنت های الهی ۲-تبیین وظیفه مسلمین در مناسبات داخلی جامعه ایمانی مبتنی بر توحید ۳-تبین وترسیم نظام تربیتی توحیدی (سیاست گذاری تربیتی توحیدی) ۴-تبیین وظیفه مسلمین در مناسبات و تقابلات با دشمنان مبتنی بر توحید۵-تبیین حقیقت دین و اسلام در دعوت یهود و نصارا به اسلام همه موضوعات گوناگون سوره تحت عنوان محور موضوعی سوره یعنی «تحقق جامعه قدرتمند توحیدی» قرار میگیرد