چکیده

بی‌تردید سرزمین، تاریخ و ملت فلسطین طی سالهای پس از اشغال فراز و فرودهای بسیاری به خود دیده است. اما آنچه در این سالها همواره پا بر جا بوده حس مقاومت این ملت بوده است که هر چند به دلایلی در برهه‌هایی کم رنگتر می‌نموده اما هرگز از روحیه‌ی مردمان رنجدیده‌ی این سرزمین جدانگشته است. همچنانکه می‌دانیم حماس هم یکی از متأخرترین و البته شاخص ترین گروههای مقاومت فلسطین است. این جنبش پس از تشکیل خودسیر تکاملی طی کرده به نحویکه پس از اعلام ایجاد این تشکیلات و معرفی آن به عنوان یک سازمان شبه نظامی، به تدریج فعالیتهای خود را گسترش داده و خود را از اتهام رشد یک بعدی در زمینه‌ی نظامی رهانیده است. اقدامات بشر دوستانه و ایجاد شبکه‌ی گسترده‌ی انجمنهای خیریه از نمونه‌های این تلاشها بوده و گام بعدی حماس حضور در عرصه‌ی سیاسی بوده است. حماس بنیانهای فکری خود را اولاً از اسلام و ثانیاً از جنبش اخوان المسلمین به عنوان یک جنبش اسلامی مادر و مفسر اسلام اخذ کرده و از جمله جنبشها و گروههای اسلامی در خاورمیانه است که به دور از محافظه‌کاری و احیاناً سازشکاری، مسیر مبارزه را برگزیده است. ابن جنبش پس از ایجاد تشکیلات خودگردان چون آنرا بر آمده از قرار داداُسلو (1993) می‌دانست و قرارداد اسلو را نیز ظالمانه بر می‌شمرد هیچگاه نخواست در تشکیلات خودگردان داخل شود چرا که ورود در عرصه‌ی انتخابات را ضمناً به معنای تأیید اُسلو محسوب می‌کرد؛ اما با تغییرات اندک به وجود آمده پس از مرگ عرفات (2002) که عرصه را برای گروههای مقاومت کمی بازتر ساخته بود و نیز بالحاظ برخی مصالح که در نوشتار حاضر به آن می‌پردازیم، موضع خود را تغییر داد و اولین بار در سال 2004 وارد رقابتهای انتخاباتی شد. پس از آنکه حماس با ورود در انتخابات دسامبر2004 (انتخابات شهرداریها) و موفقیت نسبی در آن، تصمیم خودبرای حضور در صحنه‌ی سیاسی فلسطین را آشکار کرد انتخابات 2006 آزمونی دیگر برای سنجش محبوبیت این جنبش گردید و توفیق حماس در این آزمون مراحل تازه‌ای را برای آن رقم زد. ما در این نوشتار در پی توضیح شرایط و زمینه‌های ورود حماس به رقابت، تشریح انتخابات پارلمانی 2006، پیروزی حماس، تشکیل دولت توسط آن و فرصتها و موانع موجود در پیشاوری آن پس از تشکیل هستیم. واژگان کلیدی: حماس، اسرائیل، تشکیلات خودگردان، دولت حماس، فرصتها، چالشها و انتخابات 2006 فلسطین.

دانش آموخته

• آرزو زارعان افشرد

استاد راهنما

• غلامرضا بهروزی لک

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• محمد ستوده آرانی

  دانشیار گروه مطالعات سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام معاون آموزش و فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام