چکیده

امروزه هنوز عده بسیاری اثربخش ترین و اصلی ترین شیوه برای تبلیغ دین را تبلیغ سنتی می دانند، اما از دید برخی دیگر، با حفظ اهمیت جایگاه تبلیغ سنتی، می بایست در کنار آن، از ابزارهای ارتباطی مدرن(به ویژه اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی) برای تبلیغ دین بهره گرفت. موضوع شبکه های اجتماعی مجازی، عملکرد و آثار آنها را هر گونه که بررسی کنیم، بی شک موضوعی بسیار مهم است که باید موضع خود را در قبال آن روشن و سازوکار تعامل با آن را تبیین کنیم؛ تحقیق پیش رو درصدد شناسایی ظرفیت ها و چالش های شبکه های اجتماعی مجازی در زمینه تبلیغ دین است. این پژوهش از حیث هدف، پژوهشی کاربردی است که با روش ترکیبی (اسنادی و میدانی) اجرا شده است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق با مراجعه به منابع و نیز مصاحبه عمیق با کارشناسان رسانه و تبلیغ گردآوری شده است. در این پژوهش با بیان چیستی شبکه های اجتماعی مجازی، مهمترین فرصت ها چالش ها و بایسته-های تبلیغی این شبکه ها به شرح ذیل شناسایی شد: الف: مهم ترین فرصت ها: «انتشار سریع و آزادانه اخبار و اطلاعات، امکان عبور از مرزهای جغرافیایی و آشنایی با افراد، جوامع و فرهنگ های مختلف، تقویت و شکل گیری خرد جمعی، امکان بیان ایده ها به صورت آزادانه و آشنایی با ایده ها، تبلیغ و توسعه ارزش-های انسانی و اخلاقی در عرصه جهانی، توسعه مشارکت های مفید اجتماعی، افزایش سرعت در فرایند آموزش و ایجاد ارتباط شبانه روزی بین استاد و شاگرد، افزایش اعتماد، صمیمیت و صداقت در فضای سایبر» ب: مهم ترین چالش ها: «شکل گیری و ترویج سریع شبهات و اخبار کذب، تبلیغات ضددینی و القای شبهات، نقض حریم خصوصی افراد، انزوا و دور ماندن از محیط های واقعی اجتماع، تأثیرات منفی رفتاری، فقدان سواد رسانه‏ای لازم» ج: مهم ترین بایسته های تبلیغ دین در شبکه های اجتماعی مجازی: «لزوم تشکیل شورای سیاست گذاری تبلیغ مجازی، ارتقای تبلیغ دین از طریق تأكید بر جنبه‌های روان‌شناختی، آسیب شناسی و شناخت مخاطب»د: در بخش آخر نیز به برخی از ویژگی های مبلغ در فضای مجازی اشاره شد. واژگان کلیدی: شبکه های اجتماعی مجازی، تبلیغ دین، اینترنت، فضای مجازی، فیس بوک، ظرفیت های تبلیغی، چالش های تبلیغی، بایسته های تبلیغ دین.

دانش آموخته

• محمدعلی قیصریان

استاد راهنما

• نعمت الله کرم اللهی

  دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• سید محمد حسین هاشمیان

  دانشیار و مدیر گروه مدیریت راهبردی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام