چکیده

عمل، به عنوان یکی از افعال صادره از نفس می‌باشد. برای بررسی کنش اختیاری از سوی نفس باید فرآیندی که از ابتدا به شکل‌گیری عمل منجر می‌شود به دقّت مورد بحث قرار گیرد.در عمل، اوّلین چیزی که به عنوان حالت ذهنی شکل می گیرد؛ تصوّر عمل است؛ تصور عمل به عنوان مبدأ علمی فعل اختیاری است. بعد از آن تصدیق به فائده عمل شکل گرفته و نفس انسان آن عمل را دارای فائده برای خود می‌داند. در این لحظه مبدأ شوقی برای عمل که شوق و اشتیاق به عمل است به عنوان کیف نفسانی ایجاد می‌شود. شوق، تولید اراده نموده و بعد از اراده حرکت عضلات و ماهیچه‌ها برای انجام فعل، شروع می‌شود (عمل یا جوارحی است یا جوانحی، در عمل جوانحی نیاز به حرکت عضلات نیست). در نهایت، فعلی اختیاری از انسان صورت می‌گیرد.آنچه که در ضمن تحقیق، باید مورد بررسی قرار گیرد، رابطه نفس و بدن است تا رابطه فعل اختیاری هم در سایه‌سار این مسأله روشن وشفاف گردد.ماهیّت نفس و بدنو رویدادهای مربوط به این دو و نسبت این دو با فعل اختیاری چیست؟ آی ا فعل اختیاری به عنوان یک فعل صادره ازنفس با نفس متحد است؟ پاسخ چیستی فعل اختیاری و مبادی آن در نظریّه‌های حالات ذهنی، عامل، عملکردی، هدف و زمینه‌ای مورد برّرسی و نقد قرار می‌گیرند. نظریّه‌های چیستی مبادی عمل ذیل عناوین علت غایی، یگانه‌انگاری غیرقانونمند، شبه پدیده‌انگاری، افعال گفتاری به توضیح و نقد گذاشته می‌شود.پرسش اصلی تحقیق، عبارت است ازاین که : چه نقدهایی از منظر حکیمان صدرایی بر مبادی عمل اختیاری و کنش اختیاری در نگاه فیلسوفان ذهن وارد است؟ یافته های تحقیق:1.حکمت صدرایی پاسخگوی اشکالات وارد بر نظرگاه فیلسوفان ذهن معاصر درمورد عمل اختیاری می باشد.2.حکمت صدرایی با رویکردی جزئی و کلی در بحث عمل اختیاری جامع الاطراف است. واژگان کلیدی: مبدأ، کنش، اراده، اختیار، قصد، حیث التفاتی، شوق، این همانی ذهن و بدن، دوگانه‌انگاری، فلسفه ذهن.

دانش آموخته

• محمد غلامی

استاد راهنما

• محمدتقی یوسفی

  دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• حسن عبدی

  دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام