چکیده

بررسی انتقادی خط مشی های نظام آموزش و پرورش ایران در تربیت جنسی نوجوانان بر آن اﺳﺖ ﺗﺎ ضمن بررسی تمامی اسناد و آئین نامه های بالادستی نظام آموزش و پرورش که ﻫﻤﭽﻨﺎن از اﻋﺘﺒﺎر قانونی ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و با در نظر گرفتن نقاط مثبت آنها، به نقد خط مشی ها و رویکردهای این سازمان در حوزه تربیت جنسی بپردازد. پژوهشگر تلاش می کند با روش تحقیق «چند روشی» به مسأله این پژوهش بپردازد؛ به این معنا که برای آشنایی با فضای کلی اسناد آموزش و پرورش در خصوص امر جنسی و نیز شناخت جایگاه «امر تربیت جنسی» در هر کدام از اسناد مذکور با روش تحلیل محتوای کیفی جهت دار به رابطه میان مفاهیم مختلف پدیده تربیت جنسی و رفع نواقص خط مشی هایی که در این زمینه مطرح اند که یا کامل نیستند یا به بازآفرینی نیازمند هستند، بپردازد و هم چنین برای «بررسی انتقادی سند» از روش تحلیل گفتمان انتقادی استفاده کند و در پایان خط مشی واقع نگرانه ای برای رسیدن به وضعیت مطلوب تربیت جنسی در نظام آموزش و پرورش ایران پیشنهاد دهد. ﻧﺘﻴﺠﺔ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس بررسی های انتقادی، خط مشی و رویکرد موجود در نگاه حاکم بر ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺟﻨﺴﻲ در ﻧﻈﺎم آﻣﻮزش و ﭘﺮورش اﻳﺮان «ﻣﻬﺎر ﻣﻴﻞ ﺟﻨﺴﻲ» اﺳﺖ و می توان اﻳﻦ خط مشی را ﺑﺎ ﻧﺎم «خط مشی ﻣﻬﺎر» ﻧﺎمﮔﺬارى ﻛﺮد. از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎى اﻳﻦ خط مشی در ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺟﻨﺴﻲ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎى ﺳﻠﺒﻲ و تحریمی ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺟﻨﺴﻲ است. جلوه گری اﻳﻦ خط مشی از واﻗﻌﻴﺖ ﻣﻴﻞ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاى اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از آﻧﻜﻪ ﻣﻴﻞ ﺟﻨﺴﻲ را ﻓﺮﺻﺘﻲ ﺑﺮاى زﻧﺪﮔﻲ ﻓﻀﻴﻠﺖﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺗﻠﻘﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ آﻧﺮا ﺗﻬﺪﻳﺪى ﺑﺮاى زﻧﺪﮔﻲ ﺳﻌﺎدﺗﻤﻨﺪاﻧﻪ به ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻲکشاند. به عبارت دیگر، خط مشی و رویکرد مسئولان نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران با پدیده تربیت جنسی با نوعی حیاء بی جهت، پوشیدگی امر جنسی و تأکید کلی - بدون برنامه - بر حفظ حیا و عفت، بدون بررسی امکان طراحی الگویی برای تربیت جنسی در چارچوب صحیح شرعی و عقلی است. این نوع رویکرد، رویکردی ناقص و نافی طبیعت انسانی و بدون لحاظ شرایط وحشتناک تحریکات جنسی در گستره تمامی اجتماع امروز ماست. در این پژوهش روشن شد ضرورت توجه فوری به نیاز و مسائل جنسی نوجوانان در محیط به شدت نابسامان و تحریک های کنونی ایجاب می کند که متولیان امر تربیت جنسی در نظام آموزش و پرورش باید از سیاست کتمان و حیای بی جهت پرهیز کرد. همچنین ورود سنجیده و اتکا به آموزه های اسلامی و آموزه های روان شناسی همراه با طراحی برنامه ها و تدوین فعالیت های یاددهی و یادگیری متناسب در جهت تربیت جنسی، امری لازم و صحیح است.

دانش آموخته

• رضا کمائی

استاد راهنما

• نعمت الله کرم اللهی

  دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• علی نقی فقیهی

  دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه قم