اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
بررسی انتقادی از خود بیگانگی در اگزیستانسیالیسم یاسپرس از منظر اسلامی با تاکید بر آرای علامه طباطبایی
1397,دکتری
چکیده
ازخودبیگانگی یکی از مهمترین مسائل انسان شناختی است که پژوهش حاضر به نقد و بررسی آراء اگزیستانسیالیستی یاسپرس از منظر اسلامی با تاکید بر آراء علامه طباطبائی پرداخته و به روش مطالعه کتابخانه-ای ملاحظاتی را بر اقسام و علل ازخودبیگانگی از منظر یاسپرس تقدیم کرده و به طور اجمال پی آمدها و راه های برون رفت این مساله را مورد توجه قرار داده است. علامه ازخودبیگانگی را به معنای استقلال از علت وجودی معنا کرده و در مقابل یاسپرس ازخودبیگانگی را به معنای غیر مستقل بودن انسان دانسته و به خاطر شناور بودن وجودش، مسائلِ اصالتِ وجود را برای «انسان موجود» مطرح کرده و به او اصالت داده است، اما علامه اصالت را به وجود بماهو وجود داده و انسان را چه در وجود و چه در بقای وجودش وابسته به علت وجودی خود دانسته و به-خاطر شناور بودن مرتبه عقلانی او، ازخودبیگانگی را متوجه ساحت های عقلانی او دانسته است. لذا رساله حاضر پس از ملاحظه و بررسی اقسام و علل ازخودبیگانگی، نتایج قابل توجه ای را به دست آورده و پیشنهادهایی را در انتهای رساله تقدیم کرده است. اگر چه فلسفه یاسپرس نزدیک ترین تلاش فلسفی به حکمت متعالیه در مورد انسان است، اما به خاطر یافته های نادرست مسیحی و رنسانسی، به جای خالق بشر برای او نسخه نجات ارائه کرده و ازخودبیگانگی بیشتری را برای مخاطبانش فراهم آورده است. او بسیاری از مسائل انسان شناسی فلسفی خود را با ایمان فلسفی تبیین و توجیه کرده که قابل دفاع در کرسی های علمی نمی باشد، اما علامه تمام یافته های قرآنی خود را مستدل نموده که قابل دفاع در مجامع اکادمیک است. مهمترین دلیل این شیوه در مبانی معرفت شناختی، هستی شناختی و انسان شناختی علامه است که به روش تحلیلی و فلسفی بنا نهاده شده است، امّا یاسپرس علاوه بر شیوه الهیاتی مذکور از روش پدیدارشناسانه در ترسیم مبانی خود بهره برده که در ارائه راهبردها و راهکارهای خروج ازخودبیگانگی وی تأثیر مستقیم داشته است. لذا رساله حاضر پس از معرفی این مبانی، به نقد و بررسی اقسام و علل ازخودبیگانگی پرداخته تا ملاحظات قابل توجه ای را در اختیار پژوهش گران محترم قرار دهد.