چکیده

عنوان تحقیق اندیشه تاریخی مرحوم علامه (عبدالحسین) امینی(رحمه الله علیه)(م.۱۳۴۹ه.ش) است. روش و نوع تحقیق متن پژوهی، روش تحقیق تاریخی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای-اسنادی می باشد. وی صاحب آثار علمی مختلف (تاریخی و غیر تاریخی) و «الغدیر» می باشد. اندیشه تاریخی علامه امینی(رحمه الله علیه)در دو شاخه تاریخ نگاری و تاریخ نگری بررسی شده است. سوال اصلی؛ اندیشه تاریخی علامه امینی (رحمه الله علیه) بر اساس آثار ایشان از چه مولفه هایی تشکیل شده است؟ علامه(رحمه الله علیه) در فلسفه نظری تاریخ، منشأ خلقت و تاریخ را الهی می داند که تحت مشیت خویش هدایت می کند. ایشان عوامل تأثیرگذار در مسیر حرکت تاریخ را دین و نوابغ می داند. در فلسفه انتقادی تاریخ، علامه(رحمه الله علیه) سودمندی های تاریخ را ثبت و دنبال کردن آزادانه حقایق و پایه گذاری یک دین و مذهب می داند و انسان ها را از بردگی رهایی داده و به زندگی یا مرگ با عزت می رساند. در شناخت تاریخی، باید با علم و دقت و بررسی اسناد تاریخی به سنجش روایات تاریخی پرداخت تا به واقعیات تاریخ رسید. واقعیت گزاره ای را در تاریخ صادق می داند که با قرآن و حدیث سازگار و راوی آن ثقه و از زبان مخالفان جاری شده باشد. صحیح بودن گزاره ها و مسند بودن و دارای سند را نشانه علمیت تاریخ می داند. اجماع مورخان بر یک واقعیت تاریخی را دلیل بر عینیت تاریخی دانسته و تابع احوال مورخ و اسناد است. علامه(رحمه الله علیه) در تاریخ نگاری سعی می کند به دور از جنجال و با استدلال بحث ها را آغاز و به پیش رود. در بیان روایات و داستان تاریخی به چندین سند استناد می کند. ایشان در ارزیابی مورخان و راویان به ثقه و مورد اعتماد بودن، حافظه و عقل توجه می کند. در سنجش روایت با رعایت امانت، روایات را نقد کرده و اثبات یا رد می کند.

دانش آموخته

• خدیجه دهقان آلانق

استاد راهنما

• زهرا روح اللهی امیری

  عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

استاد مشاور

• محسن الویری

  استاد و مدیر گروه تاریخ و تمدن دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام