در این تحقیق در صدد بررسی آزادی از دیدگاه حضرت علی (ع) هستیم و در ضمن بررسی حدود و ثغور آزادی، به بررسی رابطه قدرت سیاسی و آزادی از دیدگاه آن حضرت می پردازیم. سؤال اصلی این تحقیق این است که حدود و ثغور آزادی از دیدگاه حضرت علی (ع) چیست و چه رابطه ای بین قدرت سیاسی و آزادی از دیدگاه آن حضرت وجود دارد؟ فرضیه ما اینست که حدود و ثغور آزادی را در دیدگاه حضرت علی (ع) قانون که در واقع همان قانون شرع مقدس اسلام است تعیین می کند و نوع قدرت سیاسی بر گستره آزادی اثر دارد، و در این تحقیق فرضیه اینست که قدرت سیاسی مورد نظر حضرت علی (ع) نوعی قدرت الهی - مردمی است، که این نوع قدرت آزادی مردم را به نحو کامل در چارچوب مقررات شرع تأمین مینماید. به منظور بررسی این موضوع، تحقیق را در چهار فصل ارائه میکنیم. در دو فصل اول که شامل دو قسمت است: چارچوب نظری و مفاهیم و متغیرها. در چارچوب نظری پس از ذکر مقدمهای در بیان نظرات اندیشمندان در مورد آزادی، به ارائه یک مدل نظری برای تحقیق می پردازیم، که مدل "دموکراسی قانونی" هایک است و در چارچوب همین مدل تحقیق را پی می گیریم. بعد به توضیح مفاهیم و متغیرها میپردازیم. در فصل دوم، قدرت سیاسی، نوع آن، و تأثیر آن بر آزادی را از دیدگاه حضرت علی (ع) مورد بررسی قرار میدهیم. در فصل سوم؛ به بررسی آزادیهای سیاسی (شامل آزادی انتخاب، آزادی بیان و قلم و آزادی اجتماعات و احزاب) از دیدگاه حضرت علی (ع) میپردازیم و در ضمن آن سعی میشود تأثیر نوع قدرت سیاسی مورد نظر حضرت علی (ع) بر آزادی به اثبات برسد. که در واقع گام اصلی در راه اثبات فرضیه است. در فصل آخر، به بیان رابطه قانون با قدرت سیاسی و آزادی می پردازیم. هدف از بررسی، تعیین مرزهای آزادی و قدرت در دیدگاه حضرت علی (ع) است. در طی این مراحل مقایسه نظرات حضرت علی (ع) و هایک مورد توجه قرار می گیرد. در پایان به ارائه نتیجهگیری از کل مباحث می پردازیم.
عضو هیات علمی و مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام نماینده مردم شوشتر در دوره اول مجلس شورای اسلامی
استاد حوزه و دانشگاه ، دانشیار گروه حقوق بین الملل و عمومی دانشگاه تهران