چکیده

تعریف ادراک هرچه باشد، در نظرگاه همۀ حکما مدرک حقیقی، نفس است. تعبیرهای غلط‌اندازی از سوی برخی از فلاسفۀ مشاء، به‌ویژه ابن‌سینا در این رابطه مبنی بر نسبت‌دادن ادراک به قوای جسمانی در حیطۀ محسوسات نقل شده است. نقدهای ابوالبرکات بغدادی به این عبارات و داوری آنها از رسالت‌های این مقاله است. هرچند مدرک نزد هردو فیلسوف نفس دانسته شده است، لکن به نظر نمی‌رسد هیچ‌کدام تبیین عقل‌پسندی از نحوۀ ادراک نفس خصوصا در محسوسات ارائه کرده باشند. ابن‌سینا ادراک محسوسات در مرتبۀ قبل از تعقل و ادراک جزئیات مجرد را دو مصداق ادراک جزئی می‌داند؛ لکن با وجود تقسیم ادراک به جزئی و کلی که یکی از مسلمات فلسفه شمرده می‌شود و وجدان نیز بر آن شاهد است، لازمۀ سخن ابوالبرکات و ادعای وی چنین است که ادراک محسوسات منحصر در قسم کلی است. بررسی ادعای وی در این قسمت نیز بر عهدۀ این مقاله است. چنین ادعایی افزون بر مخالفت با وجدان، با کلمات و دیدگاه‌های خود ابوالبرکات ناسازگار است.

فایل مقاله :

• ادراک-کلی-و-جزئی-و-مدرک-آنها-در-دیدگاه-ابن-سینا-و-ابوالبرکات-بغدادی.pdf

استاد

• یارعلی کرد فیروزجایی

  استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

دانش آموخته

• محمد رضا صمدی فروشانی