اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
گذشته و امروز علوم انسانی: از کمی گرایی تا فضیلت مندی نشستی پیرامون ضرورت گفتگو با جهان به زبان علوم انسانی
1397,علمی پژوهشی
چکیده
با گذشت چهل سال از پیروزی انقلاب اسلامی به‌نظر می‌رسد غالب وجوه ساختارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی جامعه ایرانی نیازمند بازبینی و آسیب‌شناسی هستند تا در دهه پنجم از انقلاب اسلامی بیش از پیش موفق‌تر و چابک‌تر گام برداشته و در مسیر پیشرفت اسلامی ایرانی حرکت نمایند. در این میان از مهم‌ترین وجوه قابل ارزیابی و آسیب‌شناسی، می‌توان به فرهنگ و تولیدات فرهنگی در جامعه ایرانی اشاره کرد. این وجه را می‌توان گسترده‌ترین و مهم‌ترین و در عین حال آسیب‌پذیرترین وجه زندگی انسان امروزی معرفی نمود. آن‌گونه که تمامی وجوه معنوی، هنجارها و ارزش‌های یک جامعه انسانی از طریق این بعد قابلیت ترقی و پیشرفت و یا پسرفت و عقب‌ماندگی را دارند. از مهم‌ترین مؤلفه‌های فعال در حوزه فرهنگ و تولیدات فرهنگی می‌توان به دانشگاه، علوم انسانی و فرایندهای منتشرشده آثار (از نگارش تا انتشار) کتاب‌های علوم انسانی اشاره کرد. لذا پیرو شماره پیشین که به ضرورت گفتگوی اندیشمندان علوم انسانی بین دو زیست‌جهان ایرانی و عربی پرداخت، نشست علمی این شماره از فصلنامه نقد کتاب علوم انسانی به‌بررسی وضعیت علوم انسانی (دانشگاهی و بیرون از دانشگاه) و آثار منتشرشده در این‌خصوص اختصاص دارد. در همین راستا تلاش داشتیم تا بخشی از این بررسی و آسیب‌شناسی علوم انسانی را در نشست پرونده ویژه این شماره با حضور برترین اساتید و کارشناسانی که در این‌خصوص سال‌ها پژوهش و مداقه داشته‌اند برگزار نماییم. همواره پژوهش‌ها و تحلیل‌های مربوط به آسیب‌شناسی علوم انسانی از دو نقطه و دو طرح مسئله شروع می‌شود. طرح مسئله اول این هست که چطور به علوم انسانی نگاه کنیم و چهره هویتی علوم انسانی را چگونه ترسیم نماییم؟ آیا لازم است به‌سمت کسانی که مفاهیم بومی‌گرایی را مطرح می‌کنند گام برداریم یا به جریان نهضت ترجمه تکیه کنیم و به علوم انسانی غربی نگاه کنیم و بر این اساس چهره هویتی علوم انسانی را رسم کنیم؛ و متعاقب این چهره هویتی فراز و فرود چهار دهه گذشته علوم انسانی را تشریح و تحلیل نماییم. مسئله دوم که در ادامه مسئله اول مطرح می‌شود آن است که هرگونه به علوم انسانی نگاه کنیم و هر چهره هویتی که از این رشته ترسیم نماییم، آن علوم انسانی پاسخگوی معضلاتی خاص از اجتماع، به شیوه‌هایی خاص و پاسخی خاص به سؤالات نظام سیاسی می‌باشد. به این ترتیب این دو طرح مسئله در ارتباط با یکدیگر بوده و در این نشست قصد داریم در این گستره موضوعی به بحث و تبادل نظر بپردازیم. در این نشست در خدمت آقای دکتر عماد افروغ، آقای دکتر نعمت‌الله فاضلی و آقای دکتر حسین میرزایی هستیم؛ هر سه بزرگوار استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه مطالعات علوم انسانی می‌باشند و آثار متعددی از ایشان در این‌خصوص منتشر شده‌است. دبیر نشست آقای دکتر شهاب دلیلی هستند.
فایل مقاله :
استاد
عماد افروغ
عماد افروغ (زاده ۱۳۳۶ در شیراز) نویسنده، جامعه‌شناس و نظریه‌پرداز علوم اجتماعی است. او نمایندهٔ مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در دورهٔ هفتم و رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس بود. استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی / عضو هیات امنای دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام