اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
چشم اندازها (اسطوره ها) و بایسته های تغییرات اجتماعی از منظر گفتمان های اسلام گرا
1394,علمی پژوهشی
چکیده
در گفتمان¬های اسلام¬گرا، تغییرات اجتماعی جهان اسلام جهت، معانی و بایسته‌های متفاوتی به خود گرفته است. این مقاله با استفاده از روش تحلیل گفتمان لاکلا و موفه نظام معنایی خرده گفتمانهای اسلام¬گرا را در قالب خرده گفتمانهای نوگرا، اصل-گرا، و تمدن¬گرا (با تکیه بر اسناد موجود از سوژه¬های سیاسی مؤثر در شکل¬گیری آنها) بررسی نموده و اسطوره و بایسته-هایی که هریک برای تغییرات اجتماعی در جهان اسلام ترسیم می‌کنند را ارائه نموده است. هرچند نشانه بیداری اسلامی به عنوان منبع و جهت این تغییرات در خرده گفتمانهای اسلام¬گرا مفصل‌بندی شده با این وجود با توجه به نظام معنایی متفاوت آنها، اسطوره(چشم‌انداز) و بایسته¬هایی که هریک برای به ثمر رسیدن آن مطرح می¬کنند متمایز می¬باشد. بر اساس دستاوردهای این مقاله اسطوره¬ای که گفتمان نوگرایی برای این تغییرات ترسیم می‌کند تحقق «مدرنیته اسلامی»، اسطوره گفتمان اصل‌گرایی«بازگشت به جامعه اسلامی» (به همان سبک موجود در سنت سلف صالح) و اسطوره تمدن¬گرایان نیز ایجاد «تمدن نوین اسلامی» می¬باشد. از آنجا که هیچ یک از این گفتمانها تا کنون نتوانسته¬اند به عنوان گفتمانی هژمونیک در جهان اسلام مسلط شوند لذا چشم¬انداز تغییرات اجتماعی در معرض رقابت¬های گفتمانی قرار دارد.
فایل مقاله :
استاد
عبدالحسین کلانتری
عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران