چکیده

در مکاتب امنیتی رایج در دنیا پرسش هایی در حوزه: مفهوم، ابعاد، سطوح، مرجع و روش تحصیل امنیت مطرح است. دو پرسش دیگر مربوط به تعیین و تعریف دوست و دشمن و راهکارهای استراتژیک امنیتی است. در مقاله حاضر سعی شده است پرسش های مذکور با بهره گیری از فقه، به ویژه از نظر صاحب جواهر، پاسخ داده شود. در فقه کنونی باب یا کتاب مستقلی در خصوص امنیت وجود ندارد؛ ازاین رو بحث این مقاله رویکرد ظرفیت شناسانه دارد و سعی کرده است از مباحث فقهی موجود دلالت امنیتی آنها را مورد توجه قرار دهد. در فقه و شریعت اسلامی، بحث حفظ نفس، حفظ عقل، حفظ نسب، حفظ ناموس، حفظ مال، حفظ دین و دارالاسلام آمده و حفظ همان «بقا» است. در نگاه فقه جواهری ابعاد امنیت، به صورت تعالی یافته تفسیر گردیده است که افزون بر بعد مادی و معنوی، شامل ابعاد فردی، اجتماعی، نظامی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، و زیست محیطی می گردد. این مقاله بر اساس آموزه های فقهی و مبانی اسلامی، روش های تحصیل هریک از ابعاد امنیت را بررسی و روشن ساخته است.

استاد

• نجف لک زایی

  استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

دانش آموخته