چکیده

سنت‌های اجتماعی به معنای قوانین حقیقی یا تکوینی است که ارتباط نفس‌الأمری حقائق را در جهان عینی نشان می‌دهد. سنت الهی در جامعه افعالی است که خداوند با اجتماعات بشری بر اساس حکمت خود بصورت ابتدایی یا مقابله‏ای انجام می‏دهد. این سنت‌ها که به معنای قانونمندی‌ جامعه و تاریخ است، نشان از رابطه‌ای تکوینی بین اعمال انسانی با عالم هستی دارد که منشأ آثاری وجودی برای انسان‌ها خواهد بود. بازشناسی ویژگی‌های سنت‌های الهی از قبیل تکوینی بودن، الهی بودن، هماهنگی سنت‌های تکوینی و تشریعی، عمومیت داشتن، ثبات و تغییر‌ناپذیری، ابتناء بر اصل علیت، هماهنگی با اختیار انسان، موعد مقرر داشتن، حاکمیت برخی از سنت‌ها بر برخی دیگر، توالی و تتابع سنت‌ها و نیز انواع سنت‌های الهی، دغدغه اصلی این مقاله است تا نگاه جامعی را ترسیم نموده و مجال تازه‌ای را برای طرح تفصیلی سنت‌ها از ارباب نظر طلب نماید. انواع سنت‌های الهی در جوامع را می‌توان در سه دسته کلی سنت‌های مطلق، سنت‌های مشروط به ایمان و سنت‌های مشروط به کفر تقسیم کرد که هر کدام انواعی از سنت‌ها را در بر می‌گیرد.

استاد

• نصرالله آقاجانی

  عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام