اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
وحدت یا دوگانگی روح و نفس ناطقه انسانی در عقل و نقل
1392,علمی پژوهشی
چکیده
یکی از موضوعات مربوط به مباحث نفس وحدت یا دوگانگی نفس و روح در فلسفه و متون شریعت است؛ آیا نفس ناطقه انسانی همان روح است که در متن کتاب و سنت از آن یاد می‌شود یا اینکه این دو غیر از همدیگرند؟ ما در این نوشتار بر آنیم تا ضمن بررسی اصطلاحات نفس و روح در حوزه عقل و نقل شواهدی بر وحدت آنها ارائه کنیم. در روایات، به روح مادی که در بدن انسان است و با فعلیت بدن حاصل می‌شود، روح‌الحیات یا روح‌الحَیَوان اطلاق شده است. بر اساس روایات مذکور، انسان دو نفس یا دو روح دارد: روحی که فعلیت بدن به آن است و بدون آن بدن حیات نباتی‌اش را نیز از دست می‌دهد و روحی دیگر که روح‌العقل نام دارد که با نفخ آن در کالبد انسان، حیات او شکل می‌گیرد. از سویی دیگر، به اعتقاد حکما نفس ناطقه انسانی نیز عامل امتیاز انسان از سایر انواع حیوانی و جسمانی است، به گونه‌ای که حیات انسانی با آن شکل می‌گیرد. از این دو نکته می‌توان به خوبی نتیجه گرفت که روح نفخ‌شده قرآنی که در روایات با نام روح‌العقل ذکر می‌شودهمان است که در فلسفه از آن به نفس ناطقه انسانی یاد می‌شود.
فایل مقاله :
استاد
محمدتقی یوسفی
دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام