اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
واکاوی هویت مقاومت در جنبش‌های بازخیزش مذهبی در عصر جهانی‌شدن: مطالعۀ موردی جنبش اخوان المسلمین
1396,علمی پژوهشی
چکیده
رویکرد نظام‌مند به جنبش‌ها، امر سیاسی جدیدی است که مستلزم گسترشِ مفهومی عمیق و همه‌جانبه از هویت است. جنبش‌ها نشان داده‌اند با تمایزگذاری بین خود و دیگران، مرزهای هویتی خود را ترسیم کرده و به اثبات هویت جمعی منحصر به فرد می‌پردازند (تاریخچه)، محوری که از دریچۀ تأثیر فنّاوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی جدید بر کاهش فاصله‌های مکانی و فضایی آن، به عنوان خصیصه بارز جهانی‌شدن، کمتر دیده شده است (پیشینه). از ابهامات موجود، نبود شفافیت در شیوۀ زندگی مطلوبِ متکی بر هویت بازدارندۀ جنبش‌های بازخیزش مذهبی در رویارویی با جهانی شدن است (مسئله)؛ لذا، پرسش اصلی آن است که در دورۀ کنونی، شیوۀ هویت‌یابی در جنبش‌های بازخیزش مذهبی چگونه بوده و چه چهارچوبی را برای اندیشه‌ورزی، رفتار اجتماعی و ساخت سیاسی پیشنهاد می‌کند؟ (سؤال) احتمالاً شیوۀ هویت‌یابی در جنبش‌های بازخیزش مذهبی چون اخوان المسلمین، بر پایۀ هویت مقاومت، تبلور می‌یابد (فرضیه). مقالۀ حاضر به شیوۀ جامعه‌شناسی تاریخی با ابزار گردآوری اسنادی (روش) در پی تنویر آن؛ برای نیل به شناسایی چگونگی تعریف هویت در جنبش‌های بازخیزش مذهبی در دورۀ جهانی‌شدن است (هدف). این جنبش‌ها بر هویت‌های خاص، مسئولیت‌پذیری اخلاقی و ساخت‌های مشارکت‌جویانه اتکا دارند و شیوۀ هویت‌یابی دارای ظرفیت حرکت از راست‌کیشی به تأملی، (بنیان‌های فکری)، از خشونت‌ورزی به آشتی‌جویی (شیوه‌های رفتاری). و از ساخت پایگانی قدرت به روابط بیناکنشی فرهنگی (توانش سیاسی) است (یافته).