اشتراک دانش دانشگاه باقرالعلوم (ع)
هم نشینی حق و حکم در فقه سیاسی معاصر
1394,علمی پژوهشی
چکیده
تحولات روشی درحوزه‌ی فقه معاصر، تحولی شگرف در فقه سیاسی ایجاد کرد و موجب دگردیسی در ماهیت امر سیاسی در اندیشه‌ی برخی فقیهان شد. مفهوم امر سیاسی در نظریه‌های کلاسیک مسلمانان، بر مدار مفهوم حکم و ولایات شرعی حاکمان استوار است، اما با ظهور دوگانه‌ی حق و‌حکم، ماهیت امر سیاسی نیز دچار دگرگونی شد ونظم‌های سیاسی جدیدی شکل گرفت. پرسش اساسی این است که ماهیت حق و حکم در فقه سیاسی معاصر چیست وچه پیامدهایی در عرصه‌ی سیاست به دنبال داشته است؟ بدین ترتیب، نخست ادبیات حق و حکم و سیر تحول و تطور آن بررسی وسپس ماهیت حق و حکم در فقه سیاسی معاصر (مشروطه) مورد کنکاش قرار می‌گیرد، و در ادامه پیامدهای آن در عرصه‌ی سیاست تحلیل می‌گردد. نگارنده تلاش می‌کند تا نشان دهد هم‌نشینی حق و حکم در فقه سیاسی معاصر، حاکی از این است که سیاست در جغرافیای اندیشه‌ی سیاسی شیعه، در میانه‌ی احکام شرعی و حقوق شهروندی قرار داشته و این مهم، موجب دگردیسی در ماهیت امر سیاسی و در نتیجه، تولید نظم‌های سیاسی جدیدی در عرصه‌ی فکر و عمل سیاسی شیعه در دوره‌ی معاصر شده است.