چکیده

این مقاله با مشارکت سید سعید زاهدی نوشته شده است. این مقاله پس از بررسی یکی از جدیدترین نظریه های جنبش های اجتماعی یعنی نظریه کروسلی به نقد و بررسی آن در مقایسه با نظریه اصالت ربط، فرد و جمع زاهد می پردازد. کروسلی در نظریه خود با ترکیب نظریه کنش بوردیو و بازخوانی نظریه ارزش-افزوده اسملسر توسط دو مدل بسیج منابع و فرایند سیاسی به این مهم می پردازد. زاهد نیز با در نظر گرفتن سه بعد جنبش های اجتماعی: کنشگران به عنوان لایه خرد، ایدئولوژی به عنوان عامل ربط و زمینه اجتماعی سعی در ترکیب این موارد با رویکردی واقع گرایانه بر مبنای منطق سیستمی کرده است. در نهایت چنین نتیجه گرفته می شود که نظریه کروسلی به علت خاستگاه های لیبرالی اش و همچنین تقلیل دادن عامل ربطی اش به صرف موارد اقتصادی، توانایی تحلیل و تبیین جنبش های اجتماعی با رویکرد غیر غربی و بومی از جمله ایران و کشورهای اسلامی را نخواهد داشت.

دانش آموخته

• علی فتوتیان