چکیده

شکاف معرفت و عمل اخلاقی ، یکی از مباحث مهـم در فلسـفه اخـلاق اسـت کـه پیشینه ای طولانی در تفکر بشری دارد. سقراط منکر این شـکاف بـود و ارسـطو در انتقاد از دیدگاه او، تاثیر میل نفسانی را یادآور شد که موجب رفتار برخلاف معرفـت اخلاقی و شکاف میان معرفت و عمل می شود. این بحث همچنان مسئله ای مـورد نزاع باقی مانده و اندیشمندان بسیاری ضمن پذیرش این مشـکل ، درصـدد تبیـین چگونگی این مسئله یا بیان راه حلی برای آن برآمده انـد. نظریـه یقـین بـرای حـل همین مسئله طرح شده است . این نظریـه اگرچـه ، در نگـاه نخسـت ، یـک نظریـه معرفتی و در تایید دیدگاه سقراط تصور می شود، اما باید توجه داشت که ابعاد یقین ، محدود به جنبه معرفتی نیست . در این مقاله ، ابتدا اقسـام یقـین و نسـبت آنهـا بـا یکدیگر بررسی شده ، سپس این نظریه با استناد به دیدگاه اندیشـمندان مسـلمان و برخی روایات دینی طرح می شود. در ادامه با تحلیل مفهوم یقـین و بررسـی بیشـتر نظریه ، برخی نقاط ضعف و نارسایی های آن آشکار شده و سرانجام این نظریـه بـه تایید نقش ایمان در برطرف کردن شکاف معرفت و عمل می انجامد.

دانش آموخته

• سید محمد اکبریان

  استادیار گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی